Ανθρώπινο, δυνατό, ιδιαίτερο, ανατρεπτικό το νέο θεατρικό τόλμημα της ομάδας Nόta Théâtrale με τίτλο TROUBLEx. Το πρωτότυπο σενάριο αλλά και την σκηνοθεσία υπογράφει η Βούλα Καγιάσα ενώ η επιλογή των ηθοποιών που θα ενσαρκώσουν τους οκτώ ρόλους δίνουν τις καλύτερες προοπτικές για τις πέντε παραστάσεις που θα απολαύσουμε στο «Les Riches-Claires».
Η συζήτησή μας με την Βούλα Καγιάσα, λίγες μόλις μέρες πριν την πρεμιέρα, φανερώνει τα ιδιαίτερα βήματα της δημιουργίας ενός σύνθετου και ανθρωποκεντρικού θεατρικού έργου.
Κα Καγιάσα, σε λίγες μέρες θα δούμε την νέα θεατρική παράσταση της ομάδας Nota Théâtrale η οποία τιτλοφορείται TROUBLEx. Πείτε μας δύο λόγια για την φετινή προσπάθεια καθώς επίσης και για τα κριτήρια που οδήγησαν την ομάδα σε αυτή την επιλογή.
Η αρχική ιδέα του TROUBLEx γεννήθηκε στο πλαίσιο μιας εργασίας, κατά την οποία μου ζητήθηκε να σκηνοθετήσω το κείμενο ΄Γελώντας άγρια΄ του Κρίστοφερ Ντουράνγκ. Το τοποθέτησα λοιπόν σε ένα TEDx, όπου η ηρωίδα θα στεκόταν μόνη απέναντι στο κοινό για να εκθέσει το πρόβλημά της, κάτι που μου γέννησε το ερώτημα: γιατί πρέπει απαραίτητα να γνωστοποιεί ο καθένας την πλευρά του εαυτού του για την οποία νιώθει υπερήφανος και όχι να καταθέτει απλώς την αλήθεια του, είτε για να ξεσπάσει είτε για να βγει από τη μοναξιά του; Με δεδομένο τον πρωτότυπο χαρακτήρα του έργου, η έμπνευση και το brainstorming αποτέλεσαν θεμελιώδη δομικά εργαλεία σε καθημερινή βάση, τα οποία οδήγησαν και σε ανατροπή εν μέρει της αρχικής ιδέας, την οποία ανατροπή δε θα αποκαλύψω για να την απολαύσουν οι θεατές επί σκηνής!
Η ιδέα λοιπόν ήταν προσωπική επιλογή, ο ρόλος όμως της ομάδας αποδείχτηκε καθοριστικός ως προς το γεγονός ότι έδειξε ιδιαίτερο ενθουσιασμό από την πρώτη στιγμή που παρουσίασα το πρότζεκτ και ευχαριστώ όλους τους για την εμπιστοσύνη!
Ποια είναι η διαφορά του «θεατρικού σόου» από μία κλασική θεατρική παράσταση;
Η όλη σκέψη ήταν να στηθεί υπό τη μορφή ενός TEDx μια πρωτότυπη θεατρική φόρμουλα, πάνω στη ζυγαριά της οποίας θα ισορροπούσαν προβλήματα καθημερινών ανθρώπων που ζουν και κινούνται ανάμεσά μας. Ίσως να μην είναι δόκιμος ο όρος «θεατρικό σόου» που χρησιμοποιώ, όμως λόγω του ότι δεν είναι η κλασική μορφή παράστασης που γνωρίζουμε και επειδή η λέξη ‘σόου΄ παραπέμπει σε θέαμα, προβολή, έκθεση και το ‘θεατρικό TEDx’ όπως και η ανατροπή στο τέλος τα περιλαμβάνει όλα αυτά, ας μου επιτραπεί η χρήση του όρου!
Οκτώ διαφορετικές ερμηνείες με ένα κείμενο το οποίο επιμεληθήκατε εσείς. Ποιες ήταν οι δυσκολίες αυτής της πρωτότυπης σύνθεσης κειμένων και με ποιο τρόπο έγινε η επιλογή των ηθοποιών;
Όταν κατέληξα στην ιδέα του TROUBLEx, άρχισα να αναζητώ κείμενα σχετικά με κάποιο ψυχικό, σωματικό, ή κοινωνικό πρόβλημα που θα μπορούσαν να σταθούν σε ένα ‘θεατρικό TEDx’. Η πολυσυνθετικότητα που προέκυψε τόσο από ήδη υπάρχοντα γνωστά θεατρικά έργα, τα οποία έπρεπε να προσαρμόσω ανάλογα, όσο και από πρωτότυπες δημιουργίες εμπνευσμένες από διάφορα άλλα είδη (blogs, τραγούδια, λογοτεχνία), ανεβάζει στη σκηνή χαρακτήρες με δυνατή ψυχοσύνθεση που πιστεύω ότι θα καθηλώσουν τον θεατή. Δεν ήταν εύκολο ως διαδικασία! Αποδείχτηκε χρονοβόρο και επίπονο το όλο εγχείρημα, αλλά συγχρόνως ευχάριστο και δημιουργικό. Και για μένα είναι προσωπικό στοίχημα το αποτέλεσμα και η ανταπόκριση που θα έχει.
Το δύσκολο επομένως ήταν να βρεθούν οι κατάλληλοι ρόλοι! Η επιλογή των ηθοποιών ήταν εύκολη καθώς γνωρίζω ποιος θα μπορούσε να κάνει για ποιον ρόλο. Αν και υπήρχαν δυο ηθοποιοί που προτιμούσαν στην αρχή άλλον ρόλο από αυτόν που τους έδωσα, τελικά τους έπεισα στην πορεία και δικαιώθηκα νομίζω για την επιλογή, καθώς αγάπησαν τον ρόλο και ικανοποιήθηκαν από τη διαδικασία του ‘χτισίματός’ του, αλλά και της εξέλιξής των ίδιων ως ηθοποιών μέσα από τον συγκεκριμένο ρόλο.
Για πρώτη φορά, τα τελευταία (πολλά) χρόνια βλέπουμε την πολύ θετική συνεργασία δύο διαφορετικών θεατρικών ομάδων και πιο συγκεκριμένα την εμπιστοσύνη που δείξατε στις – δεινές είναι η αλήθεια – μεταφραστικές ικανότητες του Αριστείδη Λαυρέντζου εξίσου όμως και την επιλογή του Κωστή Γεραρή για έναν από τους οκτώ χαρακτήρες.
Ο Αριστείδης Λαυρέντζος είναι ο ιδανικός άνθρωπος για να του εμπιστευτείς μετάφραση, πόσο δε μάλλον όταν πρόκειται και για… καλό (θεατρικό!) σκοπό! Έχει εργαστεί πολλές ώρες επάνω στα κείμενα για να μας δώσει ένα άριστο αποτέλεσμα, ιδιαίτερα για έναν από τους μονολόγους, ο οποίος είχε δύσκολο ποιητικό λόγο και ο Αριστείδης όχι μόνο κράτησε το ύφος του κειμένου αλλά πέτυχε αντίστοιχη εξαιρετική ρίμα στα γαλλικά!
Η συνεργασία μου μαζί του προέκυψε φυσικά, θα έλεγα, καθώς γνωριζόμαστε πολλά χρόνια και υπάρχει εκτίμηση και από τις δυο πλευρές. Επιπλέον, τα τελευταία δύο χρόνια με αφορμή την κοινή εκδήλωση όλων των θιάσων των Βρυξελλών για την Παγκόσμια Ημέρα Θεάτρου μας δόθηκε η ευκαιρία να συνεργαστούμε και να έρθουμε πιο κοντά όλοι οι σκηνοθέτες και των 8 ομάδων. Το ευχάριστο αποτέλεσμα αυτής της συνεργασίας είναι ότι βρισκόμαστε όλοι μαζί πλέον συχνά, μοιραζόμαστε τις ίδιες ανησυχίες και επιπλέον όποτε χρειαστεί κάποιος κάτι οι υπόλοιποι είναι πρόθυμοι να βοηθήσουν.
Η επιλογή του Κωστή τώρα, ο οποίος ‘επίσημα’ ανήκει στην ομάδα του Θέσπι, προέκυψε επίσης στο πλαίσιο που προανέφερα. Ο Κωστής είναι ένας άνθρωπος συνεπής, κάτι το οποίο είναι το νούμερο ένα κριτήριο για μένα στην επιλογή ανθρώπων που συνεργάζομαι, αγαπάει αυτό που κάνει και αφιερώνει τον χρόνο του στο θέατρο και τις πρόβες. Τον εμπιστεύομαι αλλά και από την πλευρά του ένιωσα ότι με εμπιστεύεται και εκτιμά προηγούμενες δουλειές της
ομάδας μας, για αυτό και του πρότεινα και για αυτό δέχτηκε να αποτελέσει φέτος μέρος του εγχειρήματός μας.
Έξι χρόνια μετά την πρώτη σκηνοθετική σας προσπάθεια με την επιτυχημένη κωμωδία των Ρέππα-Παπαθανασίου «Φούστα-Μπλούζα«. Tότε, είχατε δηλώσει στο Newsville.be ότι το Φούστα-Μπλούζα σημαίνει για εσάς «την αρχή». Τι σημαίνει για εσάς, σήμερα, το TROUBLEx;
Είναι ερώτηση-παγίδα που για να κάνω εντύπωση πρέπει να πω «το τέλος»;! (γελάει)
Τότε είχα έρθει σε επαφή με την σκηνοθεσία για πρώτη φορά, ενώ τώρα προσπάθησα να δημιουργήσω κάτι που δεν υπήρχε, καθώς δεν πήρα ένα έτοιμο θεατρικό έργο, αλλά το σκέφτηκα και το έχτισα σιγά σιγά με τους ηθοποιούς, άρα θα πω και πάλι «την αρχή»!
Ποια δύο από τα θεατρικά έργα που έχετε δει σήμερα από τις άλλες ελληνικές θεατρικές ομάδες των Βρυξελλών συγκρατείτε και γιατί;
Αν και μου έχουν αρέσει περισσότερα από δύο….Ο «Μάκης», του Βασίλη Κατσικονούρη που σκηνοθέτησε και ερμήνευσε ο Τάσος Νυχάς και το «Όλα Αυτά τα Υπέροχα Πράγματα» των Ντάνκαν Μακμίλαν και Τζόννυ Ντόναχιου με την καταπληκτική ερμηνεία της Βίκυς Καρκάνη και σκηνοθεσία από τη Χρύσα Μπαλτζάκη και τον Κυπριανό Μουτεβελή.
Πόσο σημαντικό είναι για εσάς να «κάνετε» θέατρο;
Είναι πολύ σημαντικό γιατί το θέατρο είναι δημιουργία κι επειδή από τη φύση μου βαριέμαι εύκολα, μου αρέσουν οι προκλήσεις. Αγαπώ το καλλιτεχνικό κομμάτι της δημιουργίας, την αλληλεπίδραση με τους ηθοποιούς όταν έχουμε τον ίδιο στόχο, την μεταμόρφωση ενός ρόλου, ενός έργου, αλλά και του ίδιου του ηθοποιού κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας, κάτι που επιτυγχάνεται μόνο μέσα από την τριβή με το κείμενο, την πρόβα και με αρκετή προσπάθεια, υπομονή και επιμονή. Το αποτέλεσμα μας ανταμείβει!
Πείτε μας τι πιστεύετε πως θα πάρει ο θεατής φεύγοντας από το Les Riches-Claires;
Κατά τη διάρκεια της παράστασης πιστεύω ότι ο θεατής θα διστάσει για το αν πρέπει να γελάσει ή όχι! Φεύγοντας, ελπίζω πως θα του μείνει ένα αίσθημα ικανοποίησης ότι αξιοποίησε ποιοτικά και εποικοδομητικά το χρόνο που διέθεσε για να έρθει να δει ένα πρωτότυπο θέαμα. Πιστεύω επίσης ότι θα του δοθεί το έναυσμα για συζήτηση με την παρέα του γύρω από διάφορα ενδιαφέροντα θέματα, τα οποία μπορεί να συμβαίνουν στον διπλανό μας αλλά να μην τους δίνουμε ιδιαίτερη προσοχή. Ίσως επίσης να αντιμετωπίζει πλέον με άλλο μάτι περιπτώσεις συνανθρώπων μας που βιώνουν
ιδιαίτερες καταστάσεις στην καθημερινότητά τους.
Η κα Καγιάσα είναι εκπαιδευτικός (ΔΠΘ) με μεταπτυχιακές σπουδές στην Τέχνη του Ζωντανού Θεάματος (ULB)
Ζει στις Βρυξέλλες από το 2007 και εργάζεται στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Φωτογραφίες: Newsville.be