Φυσικά και πήγα με ενθουσιασμό στη παράσταση. Είχα γνωρίσει ήδη τους συντελεστές, τους ήξερα, άλλους περισσότερο, άλλους λιγότερο, αλλά όλους τους συμπαθούσα και ευχόμουν και ήλπιζα για το καλύτερο, για την δικαίωση των κόπων και των προσπαθειών τους. Αλλά ένα άγχος το είχα, η αλήθεια να λέγεται. Γιατί ήξερα τι είχαν να αντιμετωπίσουν: Το Γάλα .
Το έργο το είχα δει ήδη, αρκετές φορές, σε διάφορες ερμηνείες και πλατφόρμες. Στο θέατρο, στο σινεμά, είχα διαβάσει και το σενάριο… Όχι, δεν είναι εύκολο έργο. Ή μάλλον, για να είμαι ακριβής, δεν είναι εύκολο να βρεις κάτι καινούριο να πεις μέσα από το έργο. Είναι αυτόνομο, αυτόφωτο, είναι μία τέλεια λούπα. Δεν μπαίνει τίποτα, δεν βγαίνει τίποτα, και ό,τι μήνυμα, όποια ιδέα και όποιο συναίσθημα μπορεί να αποσταχθεί από το σενάριο, είναι ήδη μέσα στα βασικά συστατικά του. Με άλλα λόγια, ακόμα κι ο πιο ταλαντούχος ηθοποιός κι ο πιο καινοτόμος σκηνοθέτης, μόνο χειρότερο μπορεί να το κάνει. Καλύτερο δεν γίνεται. Ή έτσι νόμιζα τέλος πάντων.
Αυτό που κατάφερε να προσφέρει στο κοινό του ο Γιάννης Γαβράς δεν ήταν απλά μία παράσταση. Ούτε καν μία καλή παράσταση. Ήταν μία εμπειρία. Προσωπική, προκλητική, συγκινητική, ανθρώπινη, και πάνω απ όλα, αξέχαστη. Πήρε στα χέρια του ένα έργο, ήδη αξιόλογο αλλά φαινομενικά άκαμπτο, και κατάφερε να το λυγίσει, να το πλάσει ξανά, και το σμιλέψει μέχρι να το φέρει κοντά στο όραμά του. Το έκανε δικό του. Και παρότι τα θεμέλια και οι βασικές αρχές του έργου παρέμειναν δυνατές, ίσως για πρώτη φορά στην ιστορία των ερμηνειών και των διαφόρων εκτελέσεων του έργου, δεν ήταν το ίδιο το κείμενο του Βασίλη Κατσικονούρη, ούτε η δυναμική της ιστορίας, που έκλεψε την παράσταση. Ήταν η εμπειρία της απόδρασης από την κατάρα του προβλέψιμου και η ηρωική έξοδος από το κλισέ.
Και αν την στρατηγική για την νίκη χάραξε ο Γιάννης Γάβρας, την ίδια τη μάχη την κέρδισε η ομάδα του. Γιατί το εγχείρημα δεν θα πετύχαινε ποτέ, αν το επίπεδο των ηθοποιών ήταν οτιδήποτε λιγότερο από επαγγελματικό.
Σίγουρα, ο χαρακτήρας του Λευτέρη θα είχε βάθος και μία αξιοπρεπή πολυπλοκότητα και χωρίς τον Αναστάση Ζαχαριά. Το ίδιο και ο ρόλος της μάνας, και του μεγαλύτερου αδερφού, του Αντώνη, αλλά και της Νατάσας, είναι καλογραμμένα τα κείμενα τους, είναι αυτοτελείς χαρακτήρες, στρογγυλοί, ολοκληρωμένοι. Μια χαρά θα ήταν και χωρίς τη Στέλλα Ανδρουλάκη, τον Δημήτρη Μαλαφέκα και την Αγγελική Καλλιάνου. “Μια χαρά”… Και μετά θα πηγαίναμε όλοι χορτασμένοι σπίτι μας. Θα ανοίγαμε τη τηλεόραση και θα τους ξεχνάγαμε. Και σίγουρα δεν θα περνάγαμε το βράδυ μας, και αρκετοί από μας και το επόμενο πρωί, σε μακροσκελή debates για το ποιος ήταν καλύτερος και ποιος ευθύνεται περισσότερο για την επιδημία δακρύων και τα εν χορώ αναφιλητά μας την προηγουμένη.
Είναι όντως αξιόλογο έργο, και θα παιχτεί ξανά και ξανά, στην Αθήνα σίγουρα, ίσως να ανέβει ξανά και στις Βρυξέλλες μια μέρα. Και θα παιχτεί όπως παιζόταν μέχρι τώρα, σε οικείες, καθησυχαστικές, “ασφαλείς” και εύπεπτες παραστάσεις. Ναι, μάλλον θα μου δοθεί ξανά η ευκαιρία να δω Το Γάλα, αργά η γρήγορα. Αλλά αν και όταν προκύψει η πρόσκληση, ελπίζω να βρω μία καλή δικαιολογία και να αρνηθώ ευγενικά, γιατί, ειλικρινά, αυτό το έργο πλέον δεν υπάρχει λόγος να το ξαναδώ ποτέ.
ΤΟ ΓΑΛΑ
Από την θεατρική ομάδα Y-Grec με τους:
Στέλλα Ανδρουλάκη, Αναστάση Ζαχαριά, Δημήτρη Μαλαφέκα, Αγγελική Καλλιάνου.
Σκηνοθεσία: Γιάννης Γαβράς
Συγγραφέας: Βασίλης Κατσικονούρης