Τα Ηνωμένα Έθνη απηύθυναν πρόσφατα έκκληση για μια ολοκληρωμένη ενεργειακή επανάσταση που θα παρέχει «καθαρή» ηλεκτρική ενέργεια στον παγκόσμιο πληθυσμό, συμπεριλαμβανομένων και των 1,6 δισεκατομμυρίων ανθρώπων που δεν έχουν επί του παρόντος πρόσβαση σε αυτήν.
Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, Μπαν Κι Μουν, δήλωσε σε ομιλία του στην 4η Παγκόσμια Διάσκεψη για την Ενέργεια στο Μέλλον (Fourth World Future Energy Summit) στο Άμπου Ντάμπι, ότι η παροχή ενέργειας μπορεί να βοηθήσει στην καταπολέμηση της φτώχειας και τη βελτίωση των Υπηρεσιών Υγείας στο πλαίσιο των Αναπτυξιακών Στόχων της Χιλιετίας για τον αναπτυσσόμενο κόσμο. «Η πρόκληση για μας είναι ο μετασχηματισμός», δήλωσε ο Μπαν Κι Μουν. «Χρειαζόμαστε μια ολοκληρωμένη επανάσταση καθαρής ενέργειας-μια επανάσταση που κάνει την ενέργεια διαθέσιμη και προσιτή για όλους», τονίζοντας στη συνέχεια πως «Μια ενεργειακή επανάσταση θα προκαλέσει περικοπή της εξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα, περιορισμό της κλιματικής αλλαγής, καθώς και την ενδυνάμωση των ανθρώπων για να φροντίσουν για τις ζωές τους και να βελτιώσουν την παγκόσμια οικονομία». Η κατανάλωση ενέργειας αναμένεται να αυξηθεί κατά 40% κατά τα επόμενα 20 χρόνια, κυρίως στις αναπτυσσόμενες χώρες, όπου δισεκατομμύρια άνθρωποι εξακολουθούν να βασίζονται στα παραδοσιακά καύσιμα βιομάζας για βασικές καθημερινές ανάγκες όπως το μαγείρεμα και η θέρμανση, δήλωσε ο Μπαν Κι Μουν. Η χρήση των καυσίμων βιομάζας και του άνθρακα σε φτωχές περιοχές του κόσμου έχει οδηγήσει σε μια εσωτερική ρύπανση του αέρα η οποία σκοτώνει περίπου 2 εκατομμύρια ανθρώπους ετησίως, στην πλειονότητά τους γυναίκες και παιδιά. Ο απολογισμός των νεκρών είναι διπλάσιος από τον αριθμό των θανάτων που συνδέονται με την ελονοσία παγκοσμίως.
Τα καύσιμα από βιομάζα και ο άνθρακας είναι παραδοσιακά ενεργειακά προϊόντα για περίπου 3 δισεκατομμύρια ανθρώπους, από τον συνολικό παγκόσμιο πληθυσμό των 6,8 δισ. Και είναι προφανές ότι στις προθέσεις του ΟΗΕ, δεν περιλαμβάνεται η «παραδοσιακή» μορφή παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος, όπως τουλάχιστον είναι αυτή γνωστή στην Ελλάδα ( δηλαδή μέσω καύσης λιγνίτη), ούτε και η παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος μέσω πυρηνικής ενέργειας, για λόγους που είναι αντιληπτοί (αν και περί αυτού υπάρχει σοβαρός αντίλογος). Η «καθαρή ηλεκτρική ενέργεια» στην οποία αναφέρεται ο ΟΗΕ είναι (ενδεικτικά) τα ηλιακά και αιολικά πάρκα (ηλιακή και αιολική ενέργεια), τα υδροηλεκτρικά φράγματα κ.λπ. Όμως, πόσο εφικτή είναι η χρήση της «καθαρής ηλεκτρικής ενέργειας» έναντι των άλλων, των παραδοσιακών μορφών παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος (καύση λιγνίτη) που ομολογουμένως ρυπαίνουν το περιβάλλον;
Η πρωτοπόρα Γηραιά Ήπειρος
Το παραδείγματα κάποιων δράσεων σε χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μπορεί να μας δώσει την απάντηση. Η Γερμανία έχει δεσμευτεί ότι έως το 2025 θα κλείσει όλα τα πυρηνικά της εργοστάσια από τα οποία παράγει σήμερα το 26,3% της ηλεκτρικής ενέργειας. Μάλιστα η χώρα προτίθεται να προχωρήσει σταδιακά στο κλείσιμο της βιομηχανίας άνθρακα, με τη διακοπή των ενισχύσεων έτσι ώστε όλα τα ανθρακωρυχεία της χώρας να έχουν κλείσει ως το 2018. Σημειώνεται ότι η Γερμανία έχει κάνει ήδη τεράστιες επενδύσεις στον τομέα της παραγωγής ενέργειας από τον ήλιο και τον αέρα, με αποτέλεσμα να διαθέτει το 50% της συνολικής αιολικής ενέργειας που παράγει η Ευρώπη. Μάλιστα το άνοιγμα της αγοράς αιολικών πάρκων δημιούργησε στη χώρα 180.000 νέες θέσεις εργασίας.
Στην Ισπανία, την πρωτοπόρο χώρα σήμερα στην αξιοποίηση της ηλιακής ενέργειας, είναι υποχρεωτική η εγκατάσταση ηλιακών θερμοσιφώνων σε όλα τα νέα κτίρια όπως επίσης και η εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων σε όλες τις μεγάλες εγκαταστάσεις, ξενοδοχεία, εμπορικά κέντρα κ.λπ. ακόμα και αν πρόκειται για παλιά κτίρια που απλώς ανακαινίζονται. Το 30% της ενέργειας στα μεγάλα κτίρια υποχρεωτικά πρέπει να προέρχεται από τον ήλιο σε όλες τις μεγάλες κτιριακές εγκαταστάσεις. Η χώρα ξεκίνησε πριν από πέντε χρόνια να προωθεί συστηματικά τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Μέχρι το 2004 το 50% της εναλλακτικής παραγωγής ενέργειας στη χώρα προερχόταν από υδροηλεκτρικά εργοστάσια, ενώ σήμερα έχει σημειώσει σημαντική αύξηση η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, με τα αιολικά πάρκα. Πρόσφατα προωθήθηκε πακέτο μέτρων για τη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας στα κτίρια ή την παραγωγή ενέργειας για θέρμανση και ζεστό νερό μέσω ανανεώσιμων πηγών. Η χρήση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας βρίσκεται σήμερα στο 8,5% με στόχο το 20% έως το 2020.
Στην Πορτογαλία σήμερα το 20,5% της ενέργειας προέρχεται από ανανεώσιμες πηγές με στόχο το ποσοστό αυτό να φτάσει το 31% το 2020. Αν και το 74% της ηλεκτρικής ενέργειας που προέρχεται από ανανεώσιμες πηγές στη χώρα παράγεται από τα υδροηλεκτρικά εργοστάσια, στην Πορτογαλία κατασκευάζεται ήδη το πρώτο εργοστάσιο παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από την αξιοποίηση των θαλάσσιων κυμάτων.
Θα μπορούσαμε να αναφέρουμε πολλά ακόμη παραδείγματα χωρών, όπου οι προσπάθειες για χρήση εναλλακτικής και καθαρής μορφής ηλεκτρικής ενέργειας, αναπτύσσονται πραγματικά και ουσιαστικά. Όπως θα μπορούσαμε να αναφέρουμε και πολλά παραδείγματα ευρωπαϊκών χωρών που υστερούν σημαντικά στον τομέα αυτό. Οι σκέψεις και τα συμπεράσματα δικά σας.