Leo Baekeland, o άγνωστος βέλγος εφευρέτης

Συντάκτης:
Εκτυπώστε το άρθρο

Το όνομά του βρίσκεται πίσω από δυο εφευρέσεις που άλλαξαν τα δεδομένα στον τομέα τους. Η μια μάλιστα φέρει και το όνομα του, έστω κι αν δεν φαίνεται με την πρώτη ματιά. Για όποιον ασχολείται με τις επιστήμες και ιδιαίτερα με την χημεία, το όνομα του Leo Baekeland θα’ναι ακουστό. Για όλους τους υπόλοιπους όμως, η περσόνα αυτού του δαιμόνιου βέλγου απ’τη Γάνδη, παραμένει μυστήριο.

Ο Λέο Μπέκελαντ, λοιπόν, γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Γάνδη (1863). Σπούδασε Χημεία στο Πανεπιστήμιο της Γάνδης και στη συνέχεια, αφού διετέλεσε για λίγο καθηγητής Φυσικής και Χημείας στην Μπριζ, επέστρεψε στην γενέτειρα του όπου και διορίστηκε αναπληρωτής καθηγητής Χημείας, το 1889.

Με αφορμή μια υποτροφία για εκπαιδευτικές επισκέψεις σε Πανεπιστήμια της Αγγλίας και των ΗΠΑ, ο Μπέκελαντ -μαζί με την γυναίκα του- πήγαν στην Νέα Υόρκη, όπου και γνώρισε τόσο τον καθηγητή Τσαρλς Τσάντλερ του Κολούμπια, όσο και τον Ρίτσαρντ Άντονι, της φωτογραφικής εταιρίας E. & H.T. Anthony & Co. Η γνωριμία του με τον Τσάντλερ ήταν καθοριστική, ώστε ο Μπέκελαντ να πειστεί να μείνει στις ΗΠΑ, ενώ ο Άντονι του πρόσφερε εργασία, καθώς ο Μπέκελαντ -ήδη από τα χρόνια του Βελγίου- είχε πειραματιστεί πάνω στην εμφάνιση σε φωτογραφικές πλάκες με την χρήση νερού, αντί χημικών.

Ο Μπέκελαντ, λοιπόν, εργάστηκε για την εταιρεία E. & H.T. Anthony & Co για δύο χρόνια, μέχρι που το 1891 αποφάσισε να ιδρύσει την δική του επιχείρηση, σαν Χημικός σύμβουλος. Μια ασθένεια ωστόσο, καθώς και η έλλειψη κεφαλαίου, τον οδήγησε ξανά στην παλιά του εργασία. Εκεί, καταπιάστηκε με την ιδέα που και εντέλει τελειοποίησε. Την παραγωγή φωτογραφικού χαρτιού με δυνατότητα μεγεθύνσεως και εκτύπωσης τους μέσω τεχνητού φωτός. Δουλεύοντας σε αυτή την ιδέα για 2 περίπου χρόνια, τελειοποίησε τη διαδικασία παραγωγής του χαρτιού, το οποίο ονόμασε «Velox». Ήταν το πρώτο εμπορικά επιτυχημένο φωτογραφικό χαρτί.
Το 1898 ο George Eastman αγόρασε το δίπλωμα ευρεσιτεχνίας για το φωτογραφικό χαρτί Velox από τον Μπέκελαντ για $ 1.000.000. Μετά από αυτό, το χαρτί Velox πωλείται από την Eastman Kodak.

το φωτογραφικό χαρτί Velox

το φωτογραφικό χαρτί Velox

Τα κέρδη από την επιτυχία του Velox, οδήγησαν τον βέλγο εφευρέτη, στο επόμενο βήμα του. Παραμένοντας βέβαια στο πεδίο της χημείας, αλλά αλλάζοντας εντελώς κατεύθυνση, αυτή τη φορά ασχολείται με τις συνθετικές ρητίνες.

Ο Λέο Μπέκελαντ ουσιαστικά πειραματίστηκε με πίσσα προσπαθώντας να βρει υποκατάστατο για το ρετσίνι «shellac», που έως τότε το μάζευαν από τις εκκρίσεις ενός σκαθαριού της Ινδοκίνας. Πρόκειται για την ουσία που στα ελληνικά ονομάζουμε γομμαλάκα. Η ουσία αυτή, με την οποία παιδευόταν ο Μπέκελαντ, ήταν ένα οξύ από φορμαλδεΰδη και φαινόλη, που όμως απέτυχε να του δώσει το ρετσίνι που στόχευε. Πρόσεξε όμως ότι το υλικό άλλαζε μορφή και ιδιότητες όταν άλλαζε τη θερμοκρασία και την πίεση που ασκούσε επάνω του. Άρχισε να το αναμειγνύει με σκόνη ξύλου από ένα πριονιστήριο και σκόνη αμιάντου και να το φουρνίζει σε ένα καμίνι σιδήρου ανεβάζοντας σιγά-σιγά τη θερμοκρασία και την πίεση. Διαπίστωσε ότι ο μαύρος ρευστός πολτός, όταν κρύωνε, εμφάνιζε ελαστικές ιδιότητες, ήταν μονωτικός στον ηλεκτρισμό και άντεχε στην υψηλή θερμοκρασία. Ενθουσιασμένος τον βάφτισε «βακελίτη».
Ο βακελίτης ήταν το πρώτο πλαστικό που εφευρέθηκε και διατηρούσε το σχήμα του μετά τη θέρμανση. Τα ραδιόφωνα, τα τηλέφωνα και οι ηλεκτρικοί μονωτές κατασκευάστηκαν από βακελίτη λόγω της εξαιρετικής ηλεκτρικής μόνωσης και της θερμικής αντοχής.  Σύντομα οι εφαρμογές του εξαπλώθηκαν στους περισσότερους κλάδους της βιομηχανίας. Ο βακελίτης μάλιστα χαρακτηρίστηκε από ένα περιοδικό ως το υλικό με τις χιλιάδες χρήσεις. Ίσως υπερβολικό, αλλά η εφεύρεση αυτή, είναι σίγουρα σταθμός στην ιστορία του πλαστικού σύμπαντος.

συσκευή τηλεφώνου από βακελίτη

συσκευή τηλεφώνου από βακελίτη

Μάλιστα, στις 22 Σεπτεμβρίου του 1924, το νεοαφιχθέν  περιοδικό «Time» τοποθετεί στο εξώφυλλό του τον μυστακοφόρο βέλγο επιστήμονα «με το ευαίσθητο λέγειν του στρατάρχη και το παγωμένο βλέμμα του φιλανθρώπου» και κάνει λόγο για την εφεύρεσή του, που μοιάζει να έχει παρεισφρήσει παντού: «Από τη στιγμή που ο άνθρωπος ξυπνάει το πρωί και βουρτσίζει τα δόντια του με μια οδοντόβουρτσα από βακελίτη ως τη στιγμή που παίρνει το τελευταίο τσιγάρο του από μια θήκη από βακελίτη, το σβήνει σε ένα τασάκι από βακελίτη και πέφτει κατάκοπος πάνω σε ένα κρεβάτι από βακελίτη, οτιδήποτε αγγίζει, βλέπει, χρησιμοποιεί είναι από αυτό το υλικό των χιλίων χρήσεων».

το εξώφυλλο του ΤΙΜΕ, με το αφιέρωμα στον Μπέκελαντ

το εξώφυλλο του ΤΙΜΕ, με το αφιέρωμα στον Μπέκελαντ

Στο όνομά του, ο Λέο Μπέκελαντ έχει περισσότερες από 100 ευρεσιτεχνίες, συμπεριλαμβανομένων διαδικασιών για τον διαχωρισμό του χαλκού και του καδμίου μέχρι και τον εμποτισμό του ξύλου.

Το όνομά του στα ολλανδικά (Baekeland) σημαίνει «τόπος των φάρων». Και πόσο απίστευτο παιχνίδι της μοίρας, το γεγονός ότι άφησε την τελευταία του πνοή -στα 80 του- στο Beacon της Νέας Υόρκης (beacon = φάρος). Αυτός ήταν ο εξαίρετος και δαιμόνιος επιστήμονας, «μπαμπάς του πλαστικού», Λέο Μπέκελαντ.

 

Πηγή: wikipedia.org / tovima.gr 

Δεν υπάρχουν σχόλια για το άρθρο "Leo Baekeland, o άγνωστος βέλγος εφευρέτης"

    Αφήστε το σχόλιο σας


    *