Η είσοδος του Χριστού στις Βρυξέλλες

Γράφει η Πέπυ Ρηγοπούλου

Βρυξέλλες. Μια μεγάλη πλατεία γεμάτη κόσμο. Ενα πλήθος πολύχρωμο.

Πολύβουο, πολύγλωσσο κι ας είναι η ζωγραφική η τέχνη της σιωπής.

Σώματα, χρώματα, αρώματα. Εμποροι, δημοσιογράφοι, πόρνες και κυρίες της αριστοκρατίας, τραπεζίτες κι αλήτες, εταίρες και εταίροι, κοινωνικοί αναμορφωτές και επίβουλοι σωτήρες.

Πρόσωπα που είναι αυτά της δημοσιότητας και αυτά της διπλανής πόρτας.

Πρόσωπα που δεν είναι πρόσωπα, αλλά εξπρεσιονιστικά προσωπεία, ζωγραφισμένα με πινελιές σαν μαχαιριές.

Τρομερά προσωπεία σαν αυτά που πουλούσε η μάνα του και που στοιχειώνουν τόσα έργα του δημιουργού.

Πρόσωπα, προσωπεία, κρανία που επιμένουν να θορυβούν, να χλευάζουν, να σχολιάζουν, να ρεκάζουν.

Ανάμεσά τους, περικυκλωμένη η μορφή Εκείνου, όχι την ώρα που μπαίνει στην Ιερουσαλήμ για να ακούσει το ανυπόστατο «ευλογημένος ο ερχόμενος εν ονόματι Κυρίου», αλλά αυτός που σέρνεται φορτωμένος τον σταυρό του, τον σταυρό μας προς τον Γολγοθά, πανταχού παρόντα κι ας μη φαίνεται πουθενά.

Τζέιμς Ενσορ, «Η είσοδος του Χριστού στις Βρυξέλλες», σωτήριο έτος 1889.

Πίνακας ο οποίος στα τέλη του 19ου αιώνα εξαγγέλλει τον εξπρεσιονισμό του 20ού.

Ο δημιουργός του, αποδιοπομπαίος από τους ταγούς της παραδοσιακής ζωγραφικής και από εκείνη την πρωτοπορία που θέλει να πρωτοπορεί χωρίς να αιμάσσει και να κινδυνεύει.

Θα περάσουν δεκαετίες μέχρι το έργο του να αναγνωριστεί, να εκτεθεί θριαμβευτικά, να μετατραπεί σε ακριβό εμπόρευμα.

Ο ίδιος ο Ενσορ, αφού έχει θεωρηθεί παράφρων, θα τιμηθεί με τον τίτλο του βαρόνου και με τα ωσαννά αυτών που ξέρουν να ραίνουν με δάφνες όταν οι δάφνες δεν έχουν πια σημασία.

Βρυξέλλες 1889. Βρυξέλλες 2017. Ολος ο καλός κόσμος σε παρέλαση.

Λάμποντας όχι σε κάποια πλατεία, ας πούμε σαν την «Πλας ντορέ», αλλά στη μεγάλη, τη χωρίς όρια πλατεία των συσκέψεων, των διαβουλεύσεων, των συνελεύσεων και των συνεντεύξεων, που αναπαράγονται, πραγματικές μαζί και συμβολικές, ανυπόστατες και φονικές μέσα από τη συνεχή ροή των προγραμμάτων της τηλεόρασης, των αναρτήσεων του διαδικτύου και των δημοσιευμάτων του Τύπου που αφηγούνται δραματικά είτε κυνικά τη σταύρωση του υιού του ανθρώπου, τη σταύρωση του ανθρώπου.

Κάπου μέσα στο αδηφάγο πλήθος, το πρόσωπο του δημιουργού. Το πρόσωπο του ίδιου του Ενσορ.

Φορώντας ένα παράταιρο καπέλο που τον καθιστά ύποπτο διότι τον κάνει να διαφέρει από τον συρφετό.

Ή μήπως δεν είναι το πρόσωπο του Ενσορ;

Μήπως δεν είναι το πρόσωπο ενός ζωγράφου αλλά το πρόσωπο ενός λαού, ίσως το πρόσωπο ενός κόσμου;

Μήπως το αταίριαστο αυτό καπέλο δεν είναι κι αυτό παρά ένα ακόμη προσωπείο;

Οχι καπέλο με φτερά, αλλά πίσω από το προσωπείο καπέλο, ο στέφανος εξ ακανθών που ο Πιλάτος, οι γκρίζοι και απρόσωποι εκπρόσωποι των θεσμών όρισαν για όργανο και σύμβολο του μαρτυρίου.

Πηγή: efsyn.gr