Με καθαρό βλέμμα απέναντι στην πραγματικότητα: δύο νέοι Έλληνες των Βρυξελλών μοιράζονται σκέψεις και όνειρα.

Συντάκτης:

Η νέα γενιά Ελλήνων στις Βρυξέλλες είναι αισιόδοξη, σωστά προβληματισμένη αλλά πάνω από όλα αποφασισμένη να παλέψει: Καλλιόπη Ιερομνήμων και Αγγελής Πανόπουλος σε μία εκ βαθέων συζήτηση με τον Γιάννη Δήμα.

Η επιλογή έγινε σχετικά εύκολα: Η Καλλιόπη Ιερομνήμων και ο Αγγελής Πανόπουλος μοιράζονται μία ηλικία, σχεδόν ίδιο ακαδημαϊκό βιογραφικό, βρίσκονται και οι δύο στις Βρυξέλλες για να γεμίσουν εμπειρίες και να βρουν τα κομμάτια του παζλ που θα τους δώσουν την ευκαιρία να μεστώσουν σαν προσωπικότητες και να πατήσουν στιβαρά στον επαγγελματικό στίβο.

Αυτά στα χαρτιά.

Στο ανθρώπινο κομμάτι, το οποίο είναι και το πιο ενδιαφέρον σε μία γνωριμία, σε μία συνέντευξη, σε μία ανταλλαγή ιδεών, ο Αγγελής και η Καλλιόπη μοιράζονται και άλλα κοινά: έχουν ειλικρίνεια, καθαρό βλέμμα και δεν φοβούνται να παραδεχτούν λάθη αλλά και να πεισμώσουν απέναντι σε όνειρα. Είναι εκπρόσωποι μιας γενιάς πολύ πιο έτοιμης από ότι θα μπορούσα να φανταστώ, πιο ετοιμοπόλεμης, πιο ώριμης σε ερεθίσματα και πληροφορίες. Την ίδια στιγμή πρεσβεύουν και τις αξίες που προσωπικά μου αρέσει να διακρίνω: μιλούν με χαμόγελο για τον τόπο καταγωγής τους, για την ζεστή σχέση με την (αθάνατη) ελληνική οικογένεια, αγαπάνε την πατρίδα μας και όταν νιώσουν έτοιμοι ελπίζω πως θα είναι οι πρώτοι που θα γυρίσουν για να βοηθήσουν με τον δικό τους ξεχωριστό τρόπο, την Ελλάδα.

Τους ευχαριστώ και τους δύο για το πολύτιμο, ελπιδοφόρο παρεάκι που κάναμε το πρωινό της συνέντευξης, το ηλιόλουστο Σάββατο, κάτω εκεί στο κέντρο των Βρυξελλών.

«Για εμένα προσωπικά η διάκριση είναι το κίνητρο, άλλα όχι αυτοσκοπός. Η προσέγγιση μου είναι να επιτυγχάνω τους στόχους μου, με το να ξεπεράσω τις δυνατότητες μου και όχι η διάκρισή μου έναντι άλλων.»

Καλλιόπη πόσο μεγάλη ήταν η αλλαγή για εσένα όταν από την Κω πέρασες στην Αθήνα και πόσο διαφορετική ήταν η μετάβαση από την Ελλάδα στο εξωτερικό;

Η αλλαγή για έναν άνθρωπο που μεταβαίνει από μια επαρχιακή περιοχή, και δη από ένα νησί, στην Αθήνα είναι μεγάλη. Εξέρχεσαι από τον μικρόκοσμο της κλειστής κοινωνίας σε μία νέα πραγματικότητα. Έως την ηλικία των 18 είχα μάθει να ζω με έναν ορισμένο τρόπο με όσες επιλογές και παροχές διαθέτει ένα παραμεθόριο νησί, όπως αυτό της Κω.

Μια μέρα ξύπνησα και βρέθηκα να ζω σε μια μεγαλούπολη με άλλες παροχές, άλλους ρυθμούς ζωής, μακριά από την άνεση που μου παρείχε η οικογένεια μου και κλήθηκα, όπως και όλοι μας σε κάποια στιγμή, να προσαρμοστώ στα νέα δεδομένα. Η μετάβαση αυτή ήταν ομαλή και από την πρώτη μέρα προσπάθησα να εκμεταλλευτώ κάθε νέα δυνατότητα που προσέφερε η Αθήνα, είτε αυτό ήταν αθλητικές εγκαταστάσεις, είτε μουσεία, είτε κοντινά ταξίδια στην ηπειρωτική χώρα, λόγω της εύκολης και άνετης οδικής σύνδεσης κλπ. .

Από τα πρώτα χρόνια της παραμονής μου στην Αθήνα αποφάσισα πως θα ήθελα να ζήσω και την εμπειρία του εξωτερικού. Έθεσα ως στόχο, ήδη στην ηλικία των 20, ότι θα μεταβώ στο εξωτερικό για την εκπλήρωση ενός μεταπτυχιακού. Δεν αντιμετώπισα καμία δυσκολία, ούτε βίωσα διαφορετικά την μετάβασή μου στην Ολλανδία και αργότερα στο Βέλγιο. Θεωρώ ότι αυτό οφείλεται στον μεγάλο ενθουσιασμό για την νέα εμπειρία και στο ότι τόσο εγώ, όσο και τα παιδιά της γενιάς μου, ξεκινήσαμε να σπουδάζουμε στα χρόνια της κρίσης, όπου τα περιθώρια ήταν στενά και κληθήκαμε να ωριμάσουμε γρήγορα και να λάβουμε άμεσα κρίσιμες αποφάσεις, όπως αυτή της επαγγελματικής αποκατάστασης, καθώς τα επίπεδα ανεργίας ήταν και είναι υψηλά στην Ελλάδα.

Πόσο σημαντική είναι η διάκριση για έναν νέο άνθρωπο;

Επίτρεψέ μου να ξεκινήσω από το ότι βρίσκω πολύ ενδιαφέρουσα την ερώτηση. Η διάκριση επέρχεται μέσω μιας σειράς προσπαθειών και δίνει πολύ μεγάλο βαθμό ικανοποίησης στον καθένα μας, εξού και η φράση «λαμβάνουν καρπό οι κόποι μας». Για εμένα προσωπικά η διάκριση είναι το κίνητρο, άλλα όχι αυτοσκοπός. Η προσέγγιση μου είναι να επιτυγχάνω τους στόχους μου, όπως η εισαγωγή στο Πανεπιστήμιο, η νίκη σε έναν αγώνα μπάσκετ κλπ., με το να ξεπεράσω τις δυνατότητες μου και όχι η διάκρισή μου έναντι άλλων. Σε αυτό ενδεχομένως συνέβαλε και η είσοδος ομαδικών αθλημάτων στην ζωή μου.

Πώς σε βοήθησε ο αθλητισμός στο να αντιμετωπίζεις την αποτυχία;

Ο αθλητισμός ήταν και είναι σημαντικό κομμάτι της καθημερινότητάς μου. Ως αθλήτρια του μπάσκετ ερχόμουν αντιμέτωπη με «ήττες» αρκετά συχνά. Αυτό με βοήθησε να αντιμετωπίζω τις αποτυχίες μου ως κομμάτι της καθημερινότητάς μου και να αποζητώ την διαρκή αυτοβελτίωση. Ουσιαστικά απομυθοποίησα την σπουδαιότητα της αποτυχίας σε νεαρή ηλικία και αυτό οφείλεται στον αθλητισμό.

Σε μία επαγγελματική πραγματικότητα στην οποία η εξειδίκευση αποτελεί το ζητούμενο πως σε βοηθάει η επιλογή των Πολιτικών Επιστημών ή αυτή της Ευρωπαϊκής Πολιτικής και Διοίκησης;

Ζούμε πράγματι σε μια περίοδο που κυριαρχεί η εξειδίκευση σε οποιονδήποτε τομέα πολιτικής ειδικότερα, αλλά και στα περισσότερα επιστημονικά αντικείμενα γενικότερα. Το προπτυχιακό μου, μου παρείχε τις βάσεις σε μια μεγάλη γκάμα επιστημών από βασικές νομικές και οικονομικές γνώσεις έως και διεθνείς και ευρωπαϊκές σπουδές. Με τη σειρά του το μεταπτυχιακό μου πρόγραμμα μου προσέφερε εξειδίκευση σε συγκεκριμένες Ευρωπαϊκές πολιτικές.

Ωστόσο, το βασικότερο εφόδιο που μου προσέφεραν τα δύο μου πτυχία πέραν των βασικών γνώσεων που χρειάζεται ένας πολιτικός επιστήμονας και αναλυτής, είναι το πώς πρέπει να προσεγγίζω την γνώση, πώς να ερευνώ και να αναζητώ την εκάστοτε «τροφή». Κανένας τομέας δεν σταματά να εξελίσσεται και το Πανεπιστήμιο μπορεί μόνο να σε εκπαιδεύσει πως να χρησιμοποιείς τα διαθέσιμα εργαλεία. Ως εκ τούτου, οι συγκεκριμένες σπουδές μου έδωσαν βασικές γνώσεις σε ένα ευρύ φάσμα επιστημών, το οποίο εξελίσσω με διαρκή προσπάθεια και περαιτέρω μελέτη.

Τι μπορεί να σε κρατήσει στις Βρυξέλλες και τι θα είναι αυτό που δυνητικά θα μπορούσε να σε οδηγήσει πίσω στα πάτρια εδάφη;

Η πόλη των Βρυξελλών είναι μια ζωντανή πόλη, που διαθέτει παροχές για όλα τα γούστα και επαγγελματικές προοπτικές για μια μεγάλη μερίδα επαγγελμάτων. Ως πολιτικός επιστήμονας με εξειδίκευση στα Ευρωπαϊκά, μου προσφέρεται η δυνατότητα να εργαστώ επαγγελματικά στον κλάδο που έχω σπουδάσει, το οποίο στην Ελλάδα του σήμερα φαντάζει ιδεατό.

Με ενδιαφέρει πολύ ο εκσυγχρονισμός της Ελληνικής δημόσιας διοίκησης και πιστεύω πως είναι κρίσιμο να γίνουν άμεσα ορισμένες τομές. Θα με ενδιέφερε να εργαστώ σε αυτό στο άμεσο -ευελπιστώ- μέλλον είτε από τι Βρυξέλλες είτε αναπτύσσοντας εδώ μια εξειδίκευση και προσφέροντας τις γνώσεις μου στην Ελλάδα. Η δυνατότητα να εργαστώ στον τομέα μου στην Ελλάδα, εφόσον έχω αποκτήσει τις απαιτούμενες γνώσεις και εμπειρίες στις Βρυξέλλες θα ήταν ένας λόγος για τον οποίο θα επέστρεφα.

«Η νέα γενιά χρειάζεται αρχικά να είναι παρούσα και να μην γυρίσει τις πλάτες της. Η συμμετοχή στα κοινά είναι υποχρέωση μας και προνόμιο μας στα πλαίσια του πολιτεύματος που διαθέτουμε.»

Με ποιο τρόπο η νέα γενιά θα μπορέσει να αντιμετωπίσει τις παθογένειες που οδήγησαν την Ελλάδα στη κρίση;

Για την συγκεκριμένη ερώτηση μπορούν να ειπωθούν πολλά, αλλά θα προσπαθήσω να είμαι σύντομη. Η νέα γενιά χρειάζεται αρχικά να είναι παρούσα και να μην γυρίσει τις πλάτες της. Η συμμετοχή στα κοινά είναι υποχρέωση μας και προνόμιο μας στα πλαίσια του πολιτεύματος που διαθέτουμε.

Παίρνοντας τα παραπάνω ως δεδομένα, κρίσιμα στοιχεία είναι η πίστη στην αλλαγή, η αναγνώριση και συνειδητοποίηση του τι πήγε στραβά και η καλλιέργεια μιας πολιτικής παιδείας που θα ενθαρρύνει την συμμετοχή και θα παρέχει μια ανεπτυγμένη κριτική προσέγγιση στις εξελίξεις. Τέλος, κρίσιμη είναι κι η ύπαρξη μιας εθνικής ενότητας και συνεννόησης και η συσπείρωση όλων των πολιτικών χώρων με γνώμονα το καλό της χώρας και όχι την εξυπηρέτηση κομματικών πρακτικών.

Αυτές πρέπει να είναι οι βάσεις στις οποίες κρίνω ότι θα μπορούσε να στηθεί η προσπάθεια της νέας γενιάς. Σαφώς διαρθρωτικές αλλαγές, αλλαγή του οικονομικού μοντέλου της χώρας και πιο στοχευμένες δημόσιες πολιτικές επείγουν, αλλά προσέγγισα την ερώτηση από κοινωνική σκοπιά και όχι από καθαρά τεχνική, όπου τον τελευταίο λόγο έχουν οι εκάστοτε πολιτικοί.

Τι σημαίνει ισχυρή Ευρωπαϊκή Ένωση για εσένα; Ποιο είναι το δικό σου όραμα για την Ευρώπη του αύριο;

Οι στόχοι και οι αξίες τους οποίους εξυπηρετεί η Ευρωπαϊκή Ένωση (όπως η διασφάλιση της ειρήνης και ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων) και η καλύτερη προάσπιση και διασφάλισή τους πρέπει να παραμένει το ζητούμενο. Πολλά έχουν επιτευχθεί και δεν μπορεί κανείς να αρνηθεί πως η σημερινή ΕΕ κατέχει ένα από τα υψηλότερα επίπεδα ευημερίας για να διαμένει κανείς. Εποικοδομητική κριτική και πιο ενεργή συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών, με ό,τι αυτό να συνεπάγεται (όπως καλύτερη ενημέρωση), μπορεί να οδηγήσει σε μια ισχυρότερη ΕΕ.

Αν θα μπορούσες να επιλέξεις την ιδανική δουλειά για εσένα στις Βρυξέλλες ποια θα ήταν αυτή;

Είναι η ερώτηση που κάνω καθημερινά στον εαυτό μου τον τελευταίο ενάμιση χρόνο και δεν μπορώ να δώσω μια απάντηση. Θα επέλεγα κάτι στον τομέα μου, το οποίο δεν θα με μελαγχολούσε τα απογεύματα της Κυριακής.

Ποιες είναι τα στοιχεία του χαρακτήρα σου που σε βοηθούν στις δύσκολες επιλογές;

Επιμονή, υπομονή, πίστη στις δυνάμεις μου, πειθαρχία και η απομυθοποίηση της αποτυχίας.

Με ποια βήματα, με ποιες αλλαγές θα μπορούσε μία μικρή κοινωνία, όπως αυτή στο νησί της Κω, να γίνει ιδανικός τόπος για έναν νέο με τις δικές σου εμπειρίες και βιώματα;

Αρκετά πράγματα θα μπορούσαν να βελτιωθούν. Συγκεκριμένα: Υπάρχει έλλειψη ιατρικών ειδικοτήτων στο νοσοκομείο του νησιού, για το οποίο γράφονται πολλά, δεδομένων και των χιλιάδων επισκεπτών που φιλοξενεί το νησί. Η σύνδεση με την πρωτεύουσα φέρει βελτίωσης, καθώς δεν υπάρχει καθημερινή ακτοπλοϊκή σύνδεση (ιδίως τους χειμερινούς μήνες) και το αεροπορικό κόστος είναι υψηλό. Την ίδια στιγμή που για ιατρικούς λόγους πολύς κόσμος πηγαινοέρχεται συχνά από την Αθήνα και έχουν υπάρξει και περιπτώσεις όπου οικογένειες μετακόμισαν, διότι δεν μπορούσαν να καλύπτουν το κόστος. Παράλληλα, περιθώρια βελτίωσης υπάρχουν και στην σύνδεση του νησιού με τα τριγύρω νησιά και όχι μόνο. Βελτίωση και δημιουργία νέων αθλητικών εγκαταστάσεων και εγκαταστάσεων ψυχαγωγίας (κολυμβητήριο,κλειστό γυμναστήριο/πολυχώρο κλπ.). Η ύπαρξη εγκαταστάσεων ψυχαγωγίας και άθλησης συχνά κρίνεται αναγκαία για την απομάκρυνση νέων ανθρώπων από «καταχρήσεις» κάθε είδους. Η αποκέντρωση πολλές φορές δημιουργεί πρόβλημα και ιδίως στην νησιωτική χώρα. Για παράδειγμα, έχουν υπάρξει φορές που πρέπει να μεταβεί κάποιος κάτοικος Κω στην Ρόδο για την προσκόμιση ενός και μόνο εγγράφου. Λύση σε αυτό θα ήταν η καλύτερη λειτουργία της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης και η δυνατότητα παροχής υπηρεσιών και εγγράφων μέσω ηλεκτρονικής πλατφόρμας. Καλύτερη αξιοποίηση των αρχαιολογικών μνημείων και λειτουργία τους, το οποίο μπορεί να προσφέρει νέες θέσεις εργασίας και να ενισχύσει την προβολή του νησιού.

Αυτές είναι ορισμένες προτάσεις, οι οποίες μπορούν να προσφέρουν μια πιο άνετη ζωή στην Κω και να την καταστήσει πιο ελκυστικό προορισμό για νέους ανθρώπους.

«Πράγματι η λογική είναι ο βασικός μου σύμβουλος, αλλά αυτό δεν με εμποδίζει να κυνηγάω τα όνειρα μου. Είμαι εδώ πέρα ακριβώς, γιατί επέλεξα να μην συμβιβαστώ με την ασφάλεια που μου παρείχε το οικογενειακό μου περιβάλλον.»

Ποια πιστεύεις πως θα είναι η επόμενη κρίσιμη απόφαση που θα χρειαστεί να πάρεις; Ο λογικός τρόπος σκέψης που σε χαρακτηρίζει έρχεται αντιμέτωπος με όνειρα και στόχους;

Στην παρούσα περίοδο το κρίσιμο ερώτημα που με απασχολεί είναι το τι ακριβώς θέλω να κάνω. Για εμένα είναι η απαρχή. Εφόσον το απαντήσω στον εαυτό μου θα είναι πιο εύκολο να χαράξω την επαγγελματική μου πορεία.

Πράγματι η λογική είναι ο βασικός μου σύμβουλος, αλλά αυτό δεν με εμποδίζει να κυνηγάω τα όνειρα μου. Είμαι εδώ πέρα ακριβώς, γιατί επέλεξα να μην συμβιβαστώ με την ασφάλεια που μου παρείχε το οικογενειακό μου περιβάλλον.

Από που πιστεύεις πως θα έρθει η μετάλλαξη στην Ελλάδα της κρίσης; πιστεύεις στην δύναμη του ενός ή των πολλών;

Θα ξεκινήσω από το ότι είμαι αισιόδοξη και πιστεύω πως η κατάσταση θα βελτιωθεί και η αλλαγή μπορεί να έρθει από την Ελληνική κοινωνία συνολικά. Για να γίνει, όμως, αυτό κρίνω απαραίτητη μια εθνική συνεννόηση, όπου οι πολιτικοί αρχηγοί θα επιχειρήσουν έναν «έντιμο» διάλογο με τον Ελληνικό λαό και θα του εξηγήσουν ποια είναι η κατάσταση και πώς μπορούμε όλοι μαζί ενωμένοι να την ξεπεράσουμε. Η κατανόηση του προβλήματος είναι βασική για την επίλυση του.

Ως εκ τούτου, είμαι υπέρ της δύναμης των πολλών γιατί οι αγώνες κερδίζονται από τις ομάδες.

Ποιο είναι το τελευταίο πράγμα που μετάνιωσες και γιατί;

Μετανιώνω για το ότι δεν συμμετείχα σε πρόγραμμα Erasmus κατά την διάρκεια των προπτυχιακών μου σπουδών.

Ποια πράγματα σου έχουν λείψει ζώντας στην πόλη των Βρυξελλών και ποια στοιχεία της πόλης αγαπάς;

Μου λείπουν αγαπημένα μου άτομα. Οι Βρυξέλλες, όμως, είναι μια όμορφη και πολύ ζωντανή πόλη, με πολλά όμορφα σημεία και δραστηριότητες για όλα τα γούστα. Η πολυπολιτισμικότητα είναι διάχυτη σε όλες τις πτυχές της καθημερινότητας μας και κάθε μέρα μπορείς να πάρεις κάτι καινούριο και να γνωρίσεις πολύ ενδιαφέρουσες προσωπικότητες. Τέλος, επειδή μου αρέσουν πολύ τα ταξίδια οι Βρυξέλλες προσφέρονται για να κάνεις διάφορες εκδρομές είτε στο Βέλγιο είτε στις τριγύρω χώρες κι όχι μόνο.

Μας διδάσκουν τον δρόμο της επιτυχίας ή της ευτυχίας; Πόσο διαφορετικές είναι αυτές οι έννοιες στην καθημερινή μας ζωή;

Το ερώτημα μου σε αυτή την τόσο εύστοχη ερώτηση είναι «ποιος»; Μιλάμε για την οικογένεια, το σχολείο, την κοινωνία ή αθροιστικά σε όλους τους φορείς κοινωνικοποίησης; Θα απαντήσω στο συνολικό πλαίσιο λέγοντας πως μας δίνονται τα εφόδια να ακολουθήσουμε την δική μας πορεία. Δυστυχώς δεν υπάρχει ένας οδηγός εύκολης διαβίωσης που να ταιριάζει σε όλους μας και καλούμαστε συχνά να επιλέγουμε μεταξύ των δύο.

Είναι γεγονός, όμως, πως μπορούμε να είμαστε το ένα χωρίς το άλλο και να είμαστε το ίδιο γεμάτοι και ικανοποιημένοι με τον εαυτό μας.

«Τα νέα παιδιά θα πρέπει να θέτουν στόχους και να μη συμβιβάζονται με την μετριότητα της καθημερινότητας στην Ελλάδα. Οι απογοητεύσεις μπορεί να είναι πολλές, όμως είναι όλα μέσα στο παιχνίδι.»

Aγγελή, πόσο εύκολο είναι να κάνει ένας νέος όνειρα στην Ελλάδα σήμερα;

Η κατάσταση στην Ελλάδα, όπως πολύ καλά γνωρίζεις κι εσύ είναι δύσκολη και περίπλοκη. Οι συνθήκες δεν ευνοούν και φυσικά δεν υφίστανται οι κατάλληλοι μηχανισμοί που θα στηρίξουν οποιαδήποτε προσπάθεια. Με άλλα λόγια δεν υπάρχει προοπτική και θα ήθελα να εστιάσω σε αυτή τη λέξη και στο περιεχόμενο της. Όχι μόνο παρατηρείται μια στασιμότητα αλλά δε φαίνεται να υπάρχουν οιωνοί βελτίωσης της στο μέλλον. Βελτίωση στην πράξη με τη δημιουργία ευνοϊκού περιβάλλοντος όπου θα υπάρχει στήριξη και σταθερότητα. Από την άλλη τα όνειρα δε σταματούν και δεν πρέπει να σταματούν, όμως τα εμπόδια παρουσιάζονται μεγάλα.

Πώς ωρίμασε η ιδέα να φύγεις στο εξωτερικό και με ποια κριτήρια επέλεξες τις Βρυξέλλες;

Η ιδέα να δοκιμαστώ σε ένα νέο και ανταγωνιστικό περιβάλλον πάντα υπήρχε στο μυαλό μου. Φυσικά και δεν ήταν εύκολη απόφαση, όμως η στήριξη από την οικογένεια μου την έκανε ευκολότερη. Επιθυμούσα να διαπιστώσω που μπορούσα να φτάσω, πόσο ψηλά και πόσα πράγματα μπορούσα να πετύχω σε ένα περιβάλλον υψηλού ανταγωνισμού και αξιοκρατίας.

Επιπρόσθετα, ήταν και το αντικείμενο των σπουδών μου που οδηγούσε αυτόματα σε αυτή την επιλογή. Αποφοίτησα από το τμήμα Διεθνών, Ευρωπαϊκών και Περιφερειακών Σπουδών του Παντείου Πανεπιστημίου. Κακά τα ψέματα, αν θέλεις μια εξέλιξη στον τομέα των σπουδών σου, σε συνδυασμό με το συγκεκριμένο αντικείμενο αλλά και με την χαμηλή κατάταξη των ελληνικών πανεπιστημίων, οφείλεις να κοιτάξεις ψηλότερα και εκτός Ελλάδας. Βέβαια είναι απαραίτητο να συντρέχουν και οι προϋποθέσεις για να συμβεί αυτό. Όλα πήγαν καλά και από το Σεπτέμβριο βρίσκομαι στις Βρυξέλλες για τις μεταπτυχιακές μου σπουδές. Οι Βρυξέλλες είναι για εμένα το κατάλληλο μέρος για να εξελιχθώ στον τομέα των Ευρωπαϊκών Σχέσεων και των Πολιτικών Επιστημών. Τα πανεπιστήμια καταλαμβάνουν εξαιρετικά υψηλή θέση στην κατάταξη, ενώ και το περιβάλλον βοηθάει στην προσέγγιση υψηλά ιστάμενων προσώπων, των οποίων οι συμβουλές είναι κάτι παραπάνω από χρήσιμες.

Ποια είναι τα στοιχεία που σου ενέπνευσε το οικογενειακό σου περιβάλλον; Πόσο σε βοηθούν στην καθημερινότητά σου;

Όπως συνηθίζω να λέω, η οικογένεια διαδραματίζει τον πιο σημαντικό ρόλο στη διάπλαση του χαρακτήρα ενός ανθρώπου. Είμαι ευγνώμων και θεωρώ τον εαυτό μου τυχερό που η οικογένεια μου με στήριζε και με στηρίζει στην πράξη. Έχω περάσει ώρες συζητήσεων με τον πατέρα, το θείο και τον παππού μου, τον οποίο έχασα πρόσφατα, συζητήσεις που με ωρίμασαν και με βοήθησαν να βλέπω τα πράγματα από διαφορετική σκοπιά. Η μητέρα μου, οι αδερφές μου είναι κ εκείνες πάντα εκεί για εμένα. Είμαι πολύ ευτυχισμένος που έχουμε τέτοια σχέση.

Το πρώτο που μου έμαθαν και το θυμάμαι πάντα είναι ο σεβασμός. Όμως ο σεβασμός δεν επιβάλλεται αλλά αποκτάται. Οφείλεις να παραμένεις ταπεινός όσο ανεβαίνεις και να παλεύεις για τα όνειρα σου. Έτσι θα εμπνεύσεις σεβασμό στους γύρω σου, με την όλη συμπεριφορά σου. Επιπλέον, με συμβούλευαν να πιστεύω σε μένα. Με υπομονή και δουλειά όλα θα έρθουν. Τους οφείλω τα πάντα και τους ευχαριστώ κάθε μέρα. Όλες οι αξίες που έχω σαν άνθρωπος οφείλονται σε εκείνους και το μόνο που ελπίζω είναι να συνεχίσω να τους κάνω υπερήφανους με τον τρόπο που αντιμετωπίζω τα πράγματα.

Πόσο εύκολα συνδέεται η τριτοβάθμια εκπαίδευση στην Ελλάδα με την αγορά εργασίας; Ποια είναι η εμπειρία σου από το Ελεύθερο Πανεπιστήμιο Βρυξελλών;

Γενικότερα, η τριτοβάθμια εκπαίδευση στην Ελλάδα παρουσιάζει σημάδια εγκατάλειψης. Ορισμένοι καθηγητές με ανεπτυγμένο το αίσθημα της προσφοράς και του καθήκοντος την κρατούν ακόμα στα επίπεδα που βρίσκεται. Δυστυχώς στην Ελλάδα δεν υπάρχει σχεδιασμός. Οι περισσότεροι τομείς έχουν αφεθεί στην τύχη τους, ενώ και η έλλειψη προοπτικής τίθεται ως τροχοπέδη στα όνειρα των ανθρώπων. Η πραγματικότητα μιλάει από μόνη της. Η πλειονότητα των συνομηλίκων μου σπουδάζει για να σπουδάζει, ακολουθώντας διαφορετικά μονοπάτια στο μέλλον.

Η εμπειρία μου από τις Βρυξέλλες είναι διαφορετική. Αισθάνεσαι και ζεις το διαφορετικό επίπεδο οργάνωσης, βρίσκεις ευκολότερα ευήκοα ώτα και καθηγητές πρόθυμους να συζητήσουν και να σε συμβουλεύσουν, όχι να φύγουν αμέσως μόλις το μάθημα ολοκληρωθεί. Η Ελλάδα πρέπει να παραδειγματιστεί από επιτυχημένα συστήματα και να εξελιχθεί, αν φυσικά θέλουμε να προχωρήσουμε μπροστά και να χρησιμοποιήσουμε την επιπρόσθετη αξία που δημιουργούν τα ελληνικά μυαλά στο εξωτερικό προς όφελος της χώρας μας.

«Πολλές φορές νιώθω ότι υπεκφεύγουμε. Εγκλωβιζόμαστε σε ένα αφήγημα όπου περιλαμβάνουμε την έλλειψη αξιοκρατίας ως την πηγή όλων των προβλημάτων και μένουμε προσκολλημένοι στην ίδια νοσηρή κατάσταση. Αλήθεια έχουμε παλέψει για να βρούμε εναλλακτικές; Ο σεβασμός δεν επιβάλλεται αλλά αποκτάται. Οφείλεις να παραμένεις ταπεινός όσο ανεβαίνεις και να παλεύεις για τα όνειρα σου.»

Ποια είναι τα κριτήρια που θα σε κάνουν να επιλέξεις τον ιδιωτικό ή τον ευρύτερο δημόσιο τομέα στο νέο σταυροδρόμι που σύντομα θα βρεθείς;

Αρχικά να ξεκαθαρίσουμε πως πολλές φορές είναι ο τρόπος αντιμετώπισης από κάποιους που δίνει ένα θετικό η ένα αρνητικό πρόσημο και καθορίζει τα πράγματα. Ο ευρύτερος δημόσιος τομέας στην Ελλάδα έχει αρνητικό πρόσημο, καθώς απουσιάζουν η αξιολόγηση και οι διαφανείς διαδικασίες, ενώ σε πολλές περιπτώσεις συναντώνται φαινόμενα ανθρώπων που δεν είναι παραγωγικοί και δεν κάνουν το καθήκον τους. Όμως, δεν είναι σωστό να γενικεύουμε.

Μεγάλωσα, λόγω της ενασχόλησης μου με την οικογενειακή μας επιχείρηση (με ειδίκευση στον τομέα της πυροπροστασίας, της πυρασφάλειας και της πυρόσβεσης) στον ιδιωτικό τομέα. Πάντα μου έδινε κίνητρο ο ανταγωνισμός, με ευχαριστούσε η δυνατότητα να ορίζω εγώ την τύχη μου, να δουλεύω σκληρά και να βλέπω τους κόπους μου να ανταμείβονται. Είναι ξεχωριστή εμπειρία η ενασχόληση με τον ιδιωτικό τομέα στην Ελλάδα της κρίσης και τα διδάγματα ήταν πολλά. Είναι θετικό να δημιουργείς εσύ τις προϋποθέσεις, να αναζητάς τις ευκαιρίες και να κάνεις επιλογές που μπορούν να βελτιώσουν τον τρόπο ζωής σου. Όπως γίνεται εύκολα αντιληπτό, σημαντικό ρόλο στην απάντηση που σου δίνω έπαιξαν τα βιώματα μου. Τα μονοπάτια και εκεί είναι δύσβατα. Παρ΄ όλα αυτά, η ιδέα του «βγες έξω, διεκδίκησε και κέρδισε τη ζωή» φαίνεται να μου ταιριάζει περισσότερο.

Ποια είναι τα βασικά πλεονεκτήματα της πόλης των Βρυξελλών για εσένα;

Κοίταξε, προέρχομαι από την Ελλάδα. Έχουμε συνηθίσει σε διαφορετικό τρόπο ζωής, ενώ θεωρώ πως οι ομορφιές της πατρίδας μας είναι ασύγκριτες. Οι Βρυξέλλες είναι μια όμορφη πόλη. Όταν επιστρέφει ο ήλιος έχει πολύ χρώμα, ενώ είναι και εύκολο να ταξιδέψεις και σε άλλους προορισμούς που βρίσκονται κοντά. Όσο περνά ο καιρός ανακαλύπτω και νέα κομμάτια και μου αρέσει περισσότερο. Παίζει ρόλο ότι γνωρίζω συνεχώς και νέους ανθρώπους και όλα γίνονται ευκολότερα.

Από εκεί και πέρα, όπως προείπα, δεν έχω έρθει για τουρισμό. οι δυνατότητες επαγγελματικής ανέλιξης είναι πολλαπλάσιες και το περιβάλλον στον τομέα των σπουδών είναι ιδανικό. Είναι όμως θετικό το να ζείς σε ένα όμορφο περιβάλλον. Φυσικά και υπάρχουν δυσκολίες. Προχωράς, δημιουργείς, μιλάς με ανθρώπους εμπειρότερους και γνώστες των πραγμάτων, γεγονός το οποίο είναι σημαντικό. Πρέπει να έχεις συναίσθηση για ποιο λόγο έχεις έρθει, να κάνεις το καλύτερο δυνατό και να ξέρεις και πότε πρέπει να φύγεις, όπως μου είπε ένας καλός φίλος με πολύχρονη εμπειρία εδώ.

Ποιες πιστεύεις πως είναι οι δύο μεγαλύτερες παθογένειες που πρέπει να αντιμετωπίσουν οι νέοι στην Ελλάδα σήμερα;

Αναμφισβήτητα, η έλλειψη αξιοκρατίας είναι το βασικό πρόβλημα που έρχεται πρώτο στο μυαλό. Αποτελεί αγκάθι στην εξέλιξη της χώρας και στην πρόοδο των νέων ανθρώπων. Δε θα καθίσω όμως να αναζητήσω τις ευθύνες. Ο χρόνος πιέζει και οι εξελίξεις είναι ραγδαίες σε όλους τους τομείς. Πολλές φορές νιώθω ότι υπεκφεύγουμε. Εγκλωβιζόμαστε σε ένα αφήγημα όπου περιλαμβάνουμε την έλλειψη αξιοκρατίας ως την πηγή όλων των προβλημάτων και μένουμε προσκολλημένοι στην ίδια νοσηρή κατάσταση. Αλήθεια έχουμε παλέψει για να βρούμε εναλλακτικές; Έχουμε κυνηγήσει όσο θα έπρεπε τα όνειρα μας; Πιστεύω στη δύναμη της νέας γενιάς, όμως με λύπη διαπιστώνω πως έχουμε βολευτεί σε μια κατάσταση μετριότητας, δίχως να αναζητούμε διεξόδους.

Ένα άλλο ζήτημα το οποίο θέλω να θίξω είναι η έλλειψη σχεδιασμού. Όλα φαίνεται να έχουν αφεθεί στην τύχη τους. Δεν υπάρχει σύνδεση της εκπαίδευσης με την αγορά εργασίας, δεν υπάρχει έμπρακτη στήριξη της πολιτείας. Το πιο βασικό όμως για εμένα είναι να προσπαθείς και να χαράζεις εσύ το δρόμο. Αναλωνόμαστε σε συζητήσεις, αναφέρουμε τα προβλήματα αλλά στο τέλος μένουμε εκεί. Οφείλουμε να αναζητούμε τις λύσεις και όταν πλέον τα περιθώρια έχουν εξαντληθεί να μην παραιτούμαστε και να μη συμβιβαζόμαστε με τη μετριότητα. Εναλλακτικές υπάρχουν, είτε εντός, είτε εκτός της πατρίδας μας. Να θυμηθούμε πως οι προγενέστερες γενιές, όταν πήραν την απόφαση να φύγουν, είχαν εκ των πραγμάτων λιγότερα εχέγγυα. Αυτό που θέλω να υπογραμμίσω είναι να μη μένουμε προσκολλημένοι σε ένα αφήγημα που μας βολεύει, αλλά να ψάχνουμε συνεχώς τρόπους να αντιστρέψουμε το κλίμα.

Από που πιστεύεις ότι θα έρθει η μετάλλαξη στην Ελλάδα της κρίσης; Πιστεύεις στη δύναμη του ενός ή των πολλών;

Όσοι με γνωρίζουν προσωπικά ξέρουν πως πιστεύω στη δύναμη της ομάδας. Οι ομάδες κάνουν τη διαφορά, η συλλογική προσπάθεια φέρνει ταχύτερα και καλύτερα αποτελέσματα. Όμως χρειάζεται και αυτός που θα εμπνεύσει την ομάδα, κάποιος που θα αποτελέσει το κίνητρο και θα σωρεύσει στο πρόσωπο του την εμπιστοσύνη και το σεβασμό των διαφορετικών προσωπικοτήτων και χαρακτήρων μέσα στην ομάδα. Είναι πολύ σημαντικό στοιχείο η εμπιστοσύνη για να επέλθει η πρόοδος και η αλλαγή. Ουσιαστικά δεν υπάρχει διαχωριστική γραμμή στην ερώτηση σου. Πιστεύω στη δύναμη των πολλών, η οποία θα ενωθεί συντεταγμένα και συνεκτικά και θα δημιουργήσει την επιπρόσθετη αξία. Όλα αυτά θα γίνουν υπό την καθοδήγηση προσώπου που θα αποτελεί την πηγή έμπνευσης και θα απορροφά τις εντάσεις που εκ των πραγμάτων θα προκύπτουν, λόγω των διαφορετικών προσωπικοτήτων.

Αναφορικά με την αλλαγή, εκείνη θα ξεκινήσει να συντελείται όταν πάψουμε να αναλωνόμαστε και να χάνουμε χρόνο σε συζητήσεις για το ποιος έχει την ευθύνη της κατάστασης. Το θέμα είναι τι κάνουμε εμείς για να προχωρήσουμε, πόσα πράγματα έχουμε εμείς αλλάξει στον τρόπο που προσεγγίζουμε τα πράγματα.

Πολλοί μιλούν για λειψανδρία στο παγκόσμιο πολιτικό στερέωμα. Πιστεύεις πώς υπάρχουν προσωπικότητες στην πολιτική σκηνή που αποτελούν πρότυπο για τους νέους;

Δυστυχώς θα συμφωνήσω με τη διαπίστωση σου. Τα ζητήματα και η πραγματικότητα ξεπερνούν το πολιτικό προσωπικό. Ο σχεδιασμός έχει αποδειχθεί ανεπαρκής, καθώς τις περισσότερες φορές είναι βραχυπρόθεσμος. Όσο θα τίθεται σε προτεραιότητα το μικροπολιτικό συμφέρον της επανεκλογής στις επόμενες εκλογές και όχι η χάραξη ενός μακροπρόθεσμου οδικού χάρτη για το μέλλον των χωρών, οι κυβερνήσεις θα συνεχίσουν να αποτελούν διαχειριστές καταστάσεων και προβλημάτων που καθημερινά τους ξεπερνούν. Όμως κάθε νόμισμα έχει δύο όψεις. Ευθύνες έχει και εκείνος ο πολιτικός που αναλώνεται σε βραχυπρόθεσμα σχέδια και αποκρύπτει την αλήθεια για να χαϊδέψει τα αφτιά του λαού, όπως λέμε στην καθομιλουμένη, ευθύνες έχει και ο λαός. Ευθύνες έχει και ο λαός που δεν ψάχνει την αλήθεια, που δεν έχει την κριτική ικανότητα να σκεφτεί αν όλα αυτά που του τάζουν είναι πραγματοποιήσιμα και πέφτει θύμα των πάσης φύσεως ευκαιριακών λαϊκιστών. Θα πρέπει δηλαδή να υπάρχει ο πρόθυμος που θα θέλει να πει την αλήθεια και ο πρόθυμος που θα θέλει να την ακούσει. Να ακούσει τα δεδομένα με ωριμότητα και όλοι μαζί να πάνε παρακάτω και να σχεδιάσουν το μέλλον μακροπρόθεσμα.

Πώς πιστεύεις πως θα ήσουν πιο αποτελεσματικός στην προσπάθεια σου να βοηθήσεις την Ελλάδα; Από το εξωτερικό ή γυρνώντας πίσω και γιατί;

Φυσικά και στόχος μου είναι να βοηθήσω τη χώρα μου, είτε αυτό γίνει έμπρακτα, είτε αυτό συμβεί βελτιώνοντας μικρά αλλά σημαντικά πράγματα στην καθημερινότητα μου, κάθε φορά που θα βρίσκομαι στην πατρίδα. Θεωρώ πως είναι πολύτιμες οι εμπειρίες που συλλέγω καθημερινά εδώ. Θέλω να εξαντλήσω τα περιθώρια και να πετύχω όσα περισσότερα μπορώ, να φτάσω μέχρι εκεί που φτάνουν οι δυνατότητες μου. Από την άλλη θα επιθυμούσα κάποια στιγμή να επιστρέψω και να μεταφέρω τις εμπειρίες μου και αυτή την επιπρόσθετη αξία που προσπαθώ να δημιουργήσω. Υφίσταται το συναισθηματικό δέσιμο, καθώς εκεί ζουν και προοδεύουν αγαπημένα οικογενειακά πρόσωπα. Ελπίζω να ωριμάσουν οι συνθήκες ώστε να γίνει κάποια στιγμή, όμως αυτό θα πρέπει να περιμένει. Ποτέ δεν ξέρεις που σε φέρνει η ζωή, όμως τώρα οι προοπτικές παρουσιάζονται εδώ.

Ποιες δύο συμβουλές θεωρείς τις πιο σημαντικές από την μέχρι τώρα εμπειρία σου για ένα νέο που τελειώνει τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση τώρα στην Ελλάδα;

Γενικότερα, θα ήθελα να αναφέρω ξανά κάποια πράγματα που είπα προηγουμένως. Τα νέα παιδιά θα πρέπει να θέτουν στόχους και να μη συμβιβάζονται με την μετριότητα της καθημερινότητας στην Ελλάδα. Οι απογοητεύσεις μπορεί να είναι πολλές, όμως είναι όλα μέσα στο παιχνίδι. Πρέπει να κοιτάνε μπροστά και ψηλά, αλλά να έχουν υπομονή. Δεν γίνεται να συμβούν όλα τώρα. Να κάνουν την αυτοκριτική τους και να μην τα παρατήσουν. Οφείλουν να κοιτούν τον εαυτό τους, με την έννοια του να αξιολογούν τι κάνουν εκείνοι σωστά ή λάθος, και όχι να μεταθέτουν τις ευθύνες. Να προσπαθούν και να μη φοβούνται να πάρουν τις ευκαιρίες γιατί η ζωή απλώνεται μπροστά τους. Και στο τέλος η ικανοποίηση θα είναι μεγάλη, καθώς, όσα και να πετύχουν, τουλάχιστον δε θα μετανιώσουν γιατί δεν προσπάθησαν ή για πράγματα που δεν έκαναν.

Γυρνώντας το χρόνο πίσω, ποια πράγματα θα άλλαζες στις αποφάσεις σου;

Δε νομίζω ότι θα άλλαζα κάτι και δε στο λέω από έπαρση. Όσοι με γνωρίζουν, ξέρουν καλά ότι η έπαρση είναι από τα στοιχεία που με απωθούν στους ανθρώπους. Αυτό που θέλω να επισημάνω είναι πως κάθε απόφαση όπως και κάθε επακόλουθο της έχει κάτι να σου δώσει. Ακόμα και λάθη να κάνεις, που θα κάνεις πολλά στη ζωή σου, κάθε απόφαση είναι αποτέλεσμα της αξιολόγησης μιας κατάστασης μια δεδομένη χρονική στιγμή. Έτσι γίνεσαι πιο έμπειρος και έχεις τη δυνατότητα να βλέπεις πιο καθαρά κάποια πράγματα στο μέλλον. Το θέμα είναι να προχωράς και να μην αναλώνεσαι σε σκέψεις που αφορούν στο τι θα γινόταν αν έπαιρνα μια άλλη απόφαση. Η ζωή δεν περιμένει και ο χρόνος είναι αμείλικτος. Πίσω πρέπει να κοιτάς μόνο για να κερδίζεις από τις εμπειρίες.

Ποια είναι τα μέρη στις Βρυξέλλες που σε κάνουν να νιώθεις καλά;

Οι Βρυξέλλες έχουν πολλά ωραία μέρη που πρέπει να ανακαλύψεις. Μου αρέσει κυρίως να περπατάω και υπάρχουν πολλά όμορφα πάρκα με όμορφα χρώματα. Όμως είμαι της άποψης πως οι άνθρωποι κυρίως κάνουν τις στιγμές ξεχωριστές. Μια καλή παρέα σε κάνει να περάσεις πιο όμορφα, παρά αν πας σε ένα ωραίο μέρος με ανθρώπους που δεν ταιριάζεις ή πας μόνος. Είναι πολλές βέβαια οι φορές που αναζητώ τη μοναξιά για να σκεφτώ κάποια πράγματα, όμως για εμένα οι άνθρωποι και όχι τα μέρη φέρνουν την ομορφιά στην ψυχή και κάνουν μοναδικές τις στιγμές.

Πώς φαντάζεσαι τη ζωή σου σε πέντε χρόνια από σήμερα;

Σαν άνθρωπος προσπαθώ να κοιτάω και να σχεδιάζω τη ζωή βήμα βήμα. Αυτό όμως δε σημαίνει πως δεν κάνεις όνειρα. Θα ήθελα να εξαντλήσω τις πιθανότητες μου στον τομέα των σπουδών μου. Γενικότερα θέλω να κάνω πράγματα, για να μη μετανιώνω για όσα δεν έκανα. Προσπαθώ να κοιτάω μπροστά και ψηλά, να δουλεύω πολύ και όλα θα έρθουν. Θέλω να έχω τη δυνατότητα να προσφέρω στα αγαπημένα που πρόσωπα όσα μου προσέφεραν εκείνα. Όχι από υποχρέωση και δεν εννοώ τα υλικά αγαθά. Η συναισθηματική πληρότητα και η γαλήνη στην ψυχή είναι πιο σημαντικά. Υγεία να έχουμε και όλα θα γίνουν.