Ρ. Ντεμπατί: «Είμαστε εγκλωβισμένοι στις ηλεκτρονικές σπηλιές μας»

Συντάκτης:
Εκτυπώστε το άρθρο

Της Βασιλικής Χρυσοστομίδου

 

«Γιατί ονόμασες έτσι το μπλογκ σου;», ρωτούν συχνά τη Ρεζίν Ντεμπατί (Régine Debatty), ιδρύτρια του http://we-make-money-not-art.com («Κάνουμε λεφτά, όχι τέχνη»). «Ήθελα απλώς ένα ευρηματικό όνομα, τίποτε άλλο», απαντά αφοπλιστικά η πολυπράγμων νεαρή Βελγίδα –είναι συγγραφέας, επιμελήτρια εκθέσεων, κριτικός, καθηγήτρια αρχαίων ελληνικών και λατινικών–, «απογοητεύοντας όσους περιμένουν κάτι πιο… πολύπλοκο». Ένα μπλογκ, το οποίο στα 14 χρόνια λειτουργίας του, έχει ήδη λάβει αρκετές διακρίσεις, μεταξύ των οποίων δύο βραβεία Webby και μία τιμητική διάκριση στο STARTS Prize, έναν διαγωνισμό για την ανάδειξη «καινοτόμων πρότζεκτ στους τομείς της επιστήμης, της τεχνολογίας και της τέχνης», ο οποίος υποστηρίζεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Το μπλογκ συνδυάζει όλα τα προηγούμενα. Η Ρεζίν γράφει και δίνει διαλέξεις διεθνώς σχετικά με τον τρόπο που καλλιτέχνες, χάκερ και σχεδιαστές χρησιμοποιούν την τεχνολογία ως ένα μέσο για κριτική συζήτηση. Στο Λονδίνο, όπου είναι εγκατεστημένη, έχει τη δική της εβδομαδιαία ραδιοφωνική εκπομπή (Artists in Laboratories), γύρω από τη σχέση τέχνης και επιστήμης.

Τέχνη και τεχνολογία

Στο ενδιαφέρον μείγμα των τυπικών της προσόντων, έρχονται να προστεθούν οι Κλασικές Σπουδές στο Πανεπιστήμιο της Λιέγης, στο Βέλγιο. Η τέχνη στη μία πλευρά, η τεχνολογία στην άλλη. «Στο παρελθόν, δεν υπήρχε “τοίχος” μεταξύ τέχνης και τεχνολογίας. Χαρακτηριστική περίπτωση, ο Λεονάρντο Ντα Βίντσι. Εκτός από καλλιτέχνης, άφησε ισχυρό αποτύπωμα ως αρχιτέκτων, επιστήμων και εφευρέτρια. Σήμερα, η κοινωνία, το σχολείο, μας υποχρεώνουν να επιλέγουμε είτε τη δημιουργική είτε την επιστημονική οδό. Ωστόσο, εκείνο που φαίνεται ως ψυχρή και αυστηρά χρηστική τεχνολογία, εξακολουθεί να εξελίσσεται. Η φωτογραφία, αν και ξεκίνησε ως επαναστατικό τεχνολογικό επίτευγμα, αποτελεί πλέον μία εδραιωμένη μορφή τέχνης. Το ίδιο συνέβη με το βίντεο και τις ψηφιακές τεχνολογίες. Στην προσπάθειά τους να βελτιωθούν, οι καλλιτέχνες μετέρχονται διαφορετικά μέσα. Επιστρατεύουν νέα εργαλεία –ρομπότ, δίκτυα, βιοτεχνολογικά πρωτόκολλα, hardware, software–, τα οποία τροφοδοτούν με αισθητικά ερεθίσματα τους αποδέκτες τους, τους προβληματίζουν, εγείρουν την ανάγκη της αμφισβήτησης ή της κριτικής. Σε ορισμένες χώρες επικρατεί η πάγια τακτική να υποστηρίζονται συνεργασίες μεταξύ καλλιτεχνών και επιστημόνων. Το Wellcome Institute στο Ην. Βασίλειο, για παράδειγμα, τακτικά αναλαμβάνει καλλιτέχνες πρόθυμους να συμπορευθούν με τις τελευταίες εξελίξεις της τεχνολογίας. Ή το Science Gallery στο Δουβλίνο αναδεικνύει έργα τέχνης, τα οποία αντανακλούν επιστημονικούς προβληματισμούς. Ενα άλλο ενδιαφέρον παράδειγμα, αποτελεί το Βραβείο Bio Art and Design στην Ολλανδία, ένας διεθνής διαγωνισμός, ανοιχτός σε όλους τους νέους δημιουργούς, οι οποίοι θέλουν να συνεργαστούν με ολλανδικά επιστημονικά κέντρα», σημειώνει.

«Οι καλλιτέχνες και οι επιστήμονες μπορεί να εργάζονται με διαφορετικές μεθόδους, όμως έχουν κοινά σημεία: την περιέργεια για τα μικρά και μεγάλα ερωτήματα που απασχολούν τον κόσμο, το δημιουργικό πνεύμα, την τάση να καταφεύγουν στη φαντασία προκειμένου να θέσουν μία σειρά από ερωτήματα και προβληματισμούς».

Η μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετωπίζει σήμερα η Ευρωπαϊκή Ένωση «είναι όλες εκείνες οι αξίες που κάποτε ήταν τόσο αγαπητές από τους Ευρωπαίους. Η αλληλεγγύη είναι μία από αυτές, απέναντι στους υπόλοιπους Ευρωπαίους, αλλά και στους ανθρώπους που φτάνουν στις πύλες της. Η άλλη είναι η κλιματική αλλαγή. Και εδώ απαιτείται αλληλεγγύη στους συνανθρώπους μας, αλλά και σε όλα τα έμβια όντα. Ο ρόλος της τέχνης είναι να αφυπνίσει τον κόσμο για τα προβλήματα αυτά. Εχει τη δύναμη να μιλήσει στις συνειδήσεις, να ξυπνήσει δυνατά συναισθήματα και –ευελπιστώ– να μας κινητοποιήσει, ώστε να αναλάβουμε ομαδική αλλά και ατομική δράση».

Κολλημένοι στο κινητό

Για την επεξεργασία ερωτημάτων ή διλημμάτων «ανέκαθεν αντλούσα βοήθεια από τα Αρχαία Ελληνικά και τα Λατινικά. Συχνά σκέφτομαι την αλληγορία με τη Σπηλιά του Πλάτωνα. Διαπιστώνω πόσο “κολλημένοι” είμαστε στο κινητό μας, παραμένουμε “αιχμάλωτοι” στις ηλεκτρονικές, γυαλιστερές, μικρές “σπηλιές” μας. Ο Πλάτωνας, αν και θα κατανοούσε τις δυνατότητες επικοινωνίας και γνώσης που μας προσφέρουν οι “κινητές σπηλιές” μας, το πιθανότερο είναι ότι θα μας παρακινούσε να σηκώσουμε το κεφάλι, να κοιτάξουμε με κριτικό βλέμμα τον κόσμο γύρω μας. Ανατρέχω στην αρχαία ελληνική, επειδή οι αρχαίοι Έλληνες δεν ήταν μόνο στοχαστές, καλλιτέχνες αλλά και εκπληκτικοί επιστήμονες, εφευρέτες. Καθώς μελετούσα τον καθοριστικό ρόλο που έπαιξε ο Πυθαγόρας ο Σάμιος στην εξέλιξη των μαθηματικών και της αστρονομίας, εντόπισα μία ρήση, η οποία αποδίδεται σ’ αυτόν: Οσο ο άνθρωπος θα εξακολουθεί να είναι ο αμείλικτος καταστροφέας των κατώτερων πλασμάτων, δεν θα κατακτήσει ποτέ την υγεία ή την ειρήνη. Όσο οι άνθρωποι σκοτώνουν τα ζώα, θα σκοτώνονται και μεταξύ τους».

Η Ρεζίν Ντεμπατί συμμετείχε πρόσφατα στο ετήσιο Global Media Forum, το οποίο διοργανώνεται από την Deutsche Welle στη Βόννη, όπου μίλησε σχετικά με το φετινό θέμα της διοργάνωσης, τις κοινωνικές ανισότητες.

 

Πηγή: kathimerini.gr

 

Δεν υπάρχουν σχόλια για το άρθρο "Ρ. Ντεμπατί: "Είμαστε εγκλωβισμένοι στις ηλεκτρονικές σπηλιές μας""

    Αφήστε το σχόλιο σας


    *