Αυτοσαρκασμός και επιβίωση ή Ιστορίες εξωδερμικής θεώρησης

Συντάκτης:

«Αν αγχώνεστε για το αν βγούμε από την Ευρώπη, σας λέω ότι γεωλογικά και τεκτονικά είναι αδύνατο!» Με την σαρκαστική αυτή διατύπωση ο Αύγουστος Κορτώ*, κατά κόσμον Πέτρος Χατζόπουλος, ξεκίνησε την καταιγιστική ομιλία του στις Βρυξέλλες με θέμα «Αυτοσαρκασμός και επιβίωση».

Είναι η πρώτη φορά που είδα να έρχεται τόσο πολυάριθμο (περί τα 150 άτομα!) το ελληνόφωνο κοινό της ευρωπαϊκής πρωτεύουσας για να υποδεχτεί έναν συγγραφέα και μάλιστα χειροκροτώντας τον κατά την είσοδό του στην αίθουσα σα να επρόκειτο για διάσημο σταρ! Ο Αύγουστος Κορτώ είναι η τρανή απόδειξη και η χωρίς σκέψη απάντηση που θα έδινα σε όποιον αναρωτιέται για το αν υπάρχουν σήμερα νέοι αξιόλογοι και ώριμοι συγγραφείς, ισάξιοι του βεληνεκούς παλαιότερων και πολυδιαβασμένων.

Από την εντυπωσιακά ποικίλη θεματολογία της διάλεξής του, επιλέγω να καταπιαστώ με το πρώτο ζήτημα στο οποίο αναφέρθηκε, την αυτοκτονία της μητέρας του**. Η περιγραφή της στιγμής του απονενοημένου έγινε με τέτοιον κυνισμό και τόσο τρομακτικά γλαφυρό τρόπο, που προκαλούσε περιτέχνως ένα αυθόρμητο και συνάμα αμήχανο γέλιο στο κοινό. Άνετα θα μπορούσε κανείς να πιστέψει από τον τρόπο αφήγησης ότι πρόκειται απλώς για μια φανταστική ιστορία ενός βιβλίου του και επ’ ουδενί για βιωματική εμπειρία του ιδίου. «Το δύσκολο είναι να τα ζήσεις, όχι να τα γράψεις», σχολίασε αργότερα απαντώντας στην εύλογη ερώτηση ενός ακροατή για το πώς μπόρεσε να γράψει για κάτι τόσο προσωπικό και επώδυνο, συνοψίζοντας την άποψή του στο ότι «κωμωδία ίσον τραγωδία συν χρόνος» επικαλούμενος τη λυτρωτική ρήση της Αμερικανίδας ηθοποιού Κάρολ Μπερνέτ.

Αν και στα περισσότερα βιβλία του είναι γενικά παρούσα η μητρική φιγούρα, για το συγκεκριμένο βιβλίο μας εξομολογήθηκε τον φόβο του, «λόγω της λατρείας για την Κατερίνα αλλά και του διορθωτικού φακού της μνήμης», να έμοιαζε με αγιογραφία. Στην επιπρόσθετη αγωνία του για το αν τελικά πρέπει να το εκδώσει ή όχι, διερωτώμενος «αφού είναι ήδη γνωστό το τέλος της Κατερίνας, άρα γιατί να το διαβάσει κάποιος;», την καταλυτική απάντηση έδωσε, όπως μας είπε, ο σύζυγός του: «Και τον Τιτανικό γιατί τον είδαμε; Όλοι ξέρουν ότι βουλιάζει στο τέλος!»

Ένα χαρακτηριστικό του νέου αυτού καλλιτέχνη που με κέρδισε, πέραν της αντισυμβατικής ‘hardcore’ αισθητικής του γενικότερα, είναι το περισσό θάρρος με το οποίο μιλάει δημοσίως για προσωπικά του θέματα, τα οποία δεν παύουν να αποτελούν ταμπού στην κοινωνία μας μέχρι και σήμερα: το πρόβλημα εθισμού του σε ουσίες, οι σεξουαλικές του προτιμήσεις, η ζωή με μια διπολική και ως εκ τούτου απούσα για το παιδί της μητέρα και, επιστέγασμα όλων, ο εγκλεισμός του στο Δρομοκαΐτειο.

Εξαιτίας της προαναφερθείσας εμπειρίας του, τάσσεται με ιδιαίτερο ζήλο υπέρ της ψυχανάλυσης, ψυχοθεραπείας και οποιουδήποτε είδους ψυχολογική βοήθεια μπορεί να λάβει καθείς από καταρτισμένους ανθρώπους. Κόντρα στα κλισέ της ελληνικής κοινωνίας, ενοχοποιητικού τύπου «μην λες ότι πας σε ψυχίατρο, σε νευρολόγο να λες», ο Κορτώ το προβάλλει ως αναγκαιότητα για όλους μας, αλλά κυρίως για όσους περνούν δύσκολα και παρ’ όλα αυτά επιμένουν να το αρνούνται· τους παρομοιάζει με εκείνον που έχει σπάσει το πόδι του και δεν πηγαίνει στο γιατρό. Σε μια προσπάθεια, λοιπόν, απενοχοποίησης της προσφυγής σε ειδικό, καταφεύγει στο ρητό του Κορνήλιου Καστοριάδη «Πριν κάνουμε επανάσταση καλό είναι να κάνουμε ψυχανάλυση!», εξυμνεί την ‘τρέλα’ του Κουροσάβα λέγοντας ότι δε θα είχαμε έργα του αν δεν ήταν για ψυχανάλυση και υποτιμά διακριτικά τη Μαλβίνα (το μοναδικό σημείο του λόγου του που πήρα κατάκαρδα καθότι… μαλβινική!) για τις επικριτικές της απόψεις για τους ψυχολόγους, ειρωνευόμενος: «Όποιος καταφέρεται εναντίον της ψυχανάλυσης βοά ότι χρειάζεται ο ίδιος..!»

Υ.Γ. Μετανιώνω που έφυγα πριν τελειώσει η ομιλία γιατί έπρεπε να πάω σε μια παράσταση και δεν κατάφερα να τον γνωρίσω από κοντά! À la prochaine fois!

*Το ψευδώνυμο «Αύγουστος» προέρχεται από το θαυμασμό του για τον August Strindberg, Σουηδό θεατρικό συγγραφέα, μυθιστοριογράφο και ζωγράφο του 19ου αιώνα και το «Κορτώ» ήταν απόρροια της γαλλικής κουλτούρας με την οποία ανατράφηκε!

**Η ζωή και το τέλος της μητέρας του αποδίδεται μυθιστορηματικά στο «Βιβλίο της Κατερίνας» που έχει μεταφερθεί και στο θέατρο με τίτλο «Η Κατερίνα βγαίνει απ’ το βιβλίο της» σε διασκευή και σκηνοθεσία Γιώργου Νανούρη, με τη Λένα Παπαληγούρα στον ρόλο της Κατερίνας και τον Λόλεκ να την συνοδεύει μουσικά live επί σκηνής, ενώ στην παράσταση συμμετέχει και ο ίδιος ο σκηνοθέτης.

Ο Αύγουστος Κορτώ ήταν καλεσμένος του Ελληνικού Κύκλου σε συνεργασία με τον Πολυχώρο «Περίπλους», όπου έγινε και η διάλεξη, στις 23 Ιουνίου 2015.

Βιογραφικό:

Γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Θεσσαλονίκη και σπούδασε στην Ιατρική σχολή του ΑΠΘ, χωρίς να ολοκληρώσει τις σπουδές του. Το 1999 δημοσίευσε την πρώτη συλλογή διηγημάτων του, το Βιβλίο των βίτσιων, και έκτοτε ασχολείται συστηματικά με τη συγγραφή και τη μετάφραση. Ζει πλέον στην Αθήνα, στα Εξάρχεια.

Στα πρώτα βιβλία του ήταν επηρεασμένος από τα έργα του μαρκήσιου Ντε Σαντ, σε επόμενα όμως πραγματεύεται θέματα όπως ο θάνατος, η κατάθλιψη (την οποία αντιμετώπισε και ο ίδιος),[η μητρότητα και η αγάπη. Επιρροή στο έργο του είχε η αυτοκτονία της μητέρας του.

Εκτός από μυθιστορήματα, έχει γράψει ποιήματα, θεατρικά, παιδικά έργα και μεταφράζει κυρίως σύγχρονη αμερικανική πεζογραφία. Έγραψε ακόμη το σενάριο και τη μουσική της ταινίας Τεστοστερόνη του Γιώργου Πανουσόπουλου. Είναι, τέλος, παραγωγός σε δικτυακά ραδιόφωνα.

Ο Κορτώ είναι ακτιβιστής, κατά των διακρίσεων λόγω σεξουαλικού προσανατολισμού, ενώ έχει δεχτεί και λεκτικές επιθέσεις για τις θέσεις του. Τον Νοέμβριο του 2014 παντρεύτηκε στην πολιτεία της Νέας Υόρκης τον σύντροφό του.

Βιβλιογραφία:

Το βιβλίο των βίτσιων, 1999

Ραμπαστέν, 1999

Το τετράγωνο, 2000

Στοιχειωμένος, 2001

Ο γλύπτης του δρόμου, 2002

Ανιμάλ, 2002

Οι νεράιδες του Μαν, 2003

Ο γιος της Τζοκόντα, 2003

Η λύσσα, 2004

Αυτοκτονώντας ασύστολα, 2005

Ο δαιμονιστής, 2007