Όταν ο Thornton Wilder έγραφε την «Μικρή μας πόλη» μας επεσήμαινε την σημαντικότητα της ασήμαντης στιγμής. Χτες (1η Μαρτίου 2018) αντίθετα η «μικρή μας πόλη» έζησε την ιστορική σημαντικότητα της σημαντικής στιγμής. Όχι, δεν είναι μεγάλα λόγια. Όταν είσαι σε απόσταση αναπνοής από την Άλκη Ζέη, μια από τις σημαντικές προσωπικότητες που έζησε και ιστόρησε με τον δικό της τρόπο τα πάθη της χώρας μας μέσα στον 20ο αιώνα (οι άλλοι δύο που μού’ ρχονται στο νου είναι ο Μανόλης Γλέζος και ο Τίτος Πατρίκιος) έχοντας την πολυτέλεια να χρησιμοποιεί την διόπτρα του 21ου αιώνα, η στιγμή είναι και σημαντική και ιστορική. Και όσοι χωρέσαμε στο υπόγειο του φιλόξενου Periple, και κοινωνήσαμε τον λογοτεχνικό λόγο και το καλοσυνάτο σοφό χαμόγελο μιας γιαγιάς, που μόνο γιαγιά δεν δείχνει, ήμασταν οι τυχεροί. Αυτοί που θα κουβαλάμε πάντοτε αυτή τη στιγμή σε όσο ακόμα θα είναι ζωντανά τα κύτταρα της μνήμης μας.
Και είχε δυο πρωτιές η χτεσινή βραδιά. Την παρουσίαση παρακολούθησαν από καθηγητές του πανεπιστημίου μέχρι παιδιά του δημοτικού σχολείου… Και ακόμα πιο συγκινητικό, ξένοι φιλέλληνες που μαθαίνουν την γλώσσα μας.
Συγχαρητήρια αξίζουν στον πολυχώρο Periple και ιδιαίτερα στην κα Γωγώ Γκιτζήρη για την πρωτοβουλία της να μας παρουσιάσει, παρουσία της συγγραφέα Άλκης Ζέη, το καινούργιο της βιβλίο «Πόσο θα ζήσεις ακόμα γιαγιά;» (Μεταίχμιο, 2017). Την πρόκληση να παρουσιάσει αυτόν τον ζωντανό θρύλο, ανέλαβε επάξια η Μαρία Καραχάλιου. Η Μαρία, γνωστή από τις δραστηριότητές της στο Λύκειο των Ελληνίδων Βρυξελλών, χρησιμοποίησε όλο το κέφι και ταλέντο που χρησιμοποιεί στις θεατρικές παραστάσεις του γνωστού σωματείου, για να παρουσιάσει την Άλκη Ζέη που με τα βιβλία της ενηλικιώθηκαν κάποιοι έφηβοι και κάποιοι ενήλικες ξανάνιωσαν, διανύοντας από τον «Μεγάλο περίπατο του Πέτρου» στον «περίπατο» στην Τασκένδη από την «Αρραβωνιαστικιά του Αχιλλέα». Η Μαρία είχε την φαεινή ιδέα να συνεργαστεί με τέσσερις νεολαίους, εφήβους σαν κι αυτούς που απευθύνθηκε η Άλκη Ζέη στα περισσότερα βιβλία της. Στο τέλος αυτά τα χαρισματικά παιδιά μας ταξίδεψαν μουσικά στο αγαπημένο μουσικό κομμάτι της συγγραφέας, «Τα παιδιά κάτω στον κάμπο» του Μάνου Χατζιδάκι από το έργο του Αλέξη Δαμιανού «Το καλοκαίρι θα θερίσουμε» (1945). Το διάβασμα «Γράμμα σε φίλη που δεν στάλθηκε ποτέ» και η μαγευτική μελωδία μας ταξίδεψαν στη Θεσσαλονίκη του 1945. Κάπου στην παραλία, σε μια σπάνια ξένοιαστη στιγμή, η Άλκη χέρι-χέρι με την άλλη εμβληματική προσωπικότητα του ελληνικού 20ου αιώνα, τον Γιώργο Σεβαστίκογλoυ.
Επαναλαμβάνω κάποια λόγια της Μαρίας Καραχάλιου: «Η Άλκη Ζέη με το προνόμιο πια της μεγάλης ηλικίας, αυτά τα 17 χρόνια που της χαρίστηκαν πάνω από το ορόσημο του 2000, τότε που τη ρωτούσαν τα εγγόνια της πόσα χρόνια θα ζήσεις ακόμα γιαγιά, απολαμβάνει αυτό το άνοιγμα της οπτικής γωνίας από την οποία βλέπει τα πράγματα, έχοντας ζήσει, επιτυχίες και αποτυχίες, επαναστάσεις και πολέμους, μεγάλα επιτεύγματα και βαθιές αμφιταλαντεύσεις, έχοντας δει να αναδύονται σπουδαίες θεωρίες για να ανατραπούν στη συνέχεια από ανυποχώρητα δεδομένα, δεν έχει μόνο μια ζωντανή βιωμένη αίσθηση της ιστορίας που δεν είναι δυνατή σε νεότερες ηλικίες αλλά και μεγαλύτερη επίγνωση της παροδικότητας των πραγμάτων και της ομορφιάς τους.»
Η αναφορά της στους εμβληματικούς ποιητές μας, βάζει την Άλκη Ζέη στο πάνθεο των μεγάλων μορφών της νεότερης ελληνικής λογοτεχνίας «Κινείται σχεδόν όπως ο Σεφέρης, στο πνεύμα του στην δυσθυμία απέναντι σε μια Ελλάδα που τον πληγώνει αλλά κάνει ένα βήμα παραπέρα. Δεν είναι αυτή που θέλει να διορθώσει με την πένα της τα λάθη του θεού ή και της φύσης», μας είπε η Μαρία Καραχάλιου και έκλεισε την παρουσία της με το μυστικό, ίσως, του ταλέντου και της τεχνικής της Μεγάλης κυρίας Άλκης Ζέη: «…μέσα και από το βιβλίο αυτό, μαθαίνουμε, διδασκόμαστε, βελτιωνόμαστε δίχως να το αντιλαμβανόμαστε και οι ίδιοι. Η πίστη σε αρχές, ιδανικά, αξίες αποτελούν για τη σύγχρονη εποχή και τους ανθρώπους της παράδειγμα προς μίμηση. Το βιβλίο λειτουργεί όπως ένας εμπνευσμένος δάσκαλος, που δεν διδάσκει αλλά όμως καθοδηγεί με το παράδειγμά του. Η Άλκη Ζέη ευτυχώς στέκει πάντοτε περισσότερο ως άνθρωπος….. σεμνή και μετριοπαθής σαν τους πιο τρυφερούς στίχους του Ελύτη… ….Να φέρεσαι όπως η βροχή στους τσίγκους: ρυθμικά και με ανωτερότητα…»
Στις δύσκολες στιγμές που περνάμε σαν χώρα, σαν γλώσσα…σαν εποχή, στο σακίδιο που θα κουβαλάς μαζί σου, βάλε μέσα κι ένα βιβλίο της Άλκης Ζέη. Ένα καντήλι στην σκοτεινή πορεία που ίσως μας περιμένει. Αλλά κι αν η πορεία είναι ανέφελη, το βιβλίο θα σου δείξει πώς ο Πέτρος έκανε τον περίπατό του, ώστε εσύ σήμερα να περπατάς ανέμελος.
Γιάννης Οικονομίδης
Photo, video: Newsville.be
Δεν υπάρχουν σχόλια για το άρθρο "Άλκη Ζέη «Πόσο ακόμα θα ζήσεις γιαγιά;»"